विक्षनरी:आयुर्विज्ञान शब्दावली Q R

विक्षनरी से
  • Q.fever — Q ज्वर
  • Q.H. (Quaque Hora) — प्रति घंटा
  • Q.S. (Quantum sufficiat) — पर्याप्त मात्रा
  • quack — नीम हकीम, छद्म चिकित्सक
  • quadrate — चतुरस्र
    • q. ligament — चतुरस्र स्नायु
    • q. lobe — चतुरस्र खंड
  • quadratus femoris — ऊरु चतुरस्रा
  • quadratus lumborum — कटि चतुरस्रा
  • quadriceps plasty — चतुः शिरस्क संधान, क्वाड्री सेप्स प्लास्टी
  • quadrigemina — चतुष्टय पिंड
  • quadrigeminal body — चतुष्टय पिंड
  • quadrilateral — चतुर्भुज
    • q. muscle — चतुर्भज पेशी
  • quadriplegia — चतुरंगघात
  • quadritubercular — चतुर्गुलिकीय
  • quadrituberculate — चतुर्गुंलिका चतुष्दंताग्री
  • quadriurate — क्वाड्रीयूरेट
  • quadroon — चतुर्थांशक
  • quadrumanous — चतुर्हस्तीय
  • quadrupedal locomotion (=quadrupedalism) — चतुष्पाद गमन
  • quadrupedality — चतुष्पादीयता
  • quaker button — नक्सवोमिका, कुचला
  • qualified person — अर्हित व्यक्ति
  • qualitative — गुणात्मक
  • quality — गुणता, कोटि
    • medicinal q. — औषधीय कोटि
    • wearing q. — घर्षण सह्यता
    • q. control — गुणता नियंत्रण
  • quantitas duplex (qt. dx.) — द्विगुणित मात्रा
  • quantitation — मात्रामापन
  • quantitative — मात्रात्मक
    • q. character — मात्रात्मक लक्षण
  • quantity — मात्रा, राशि
    • equimolecular q. — समअणुक मात्रा
    • stoichiometric q. — तत्वयोगमितीय मात्रा
  • quantium, Gram — ग्राम क्वांटम
  • quantum evolution — द्रुतविकास
  • quantum sufficiat (Q.S=quantum sufficit =quantitatem sufficientem) — पर्याप्त मात्रा
  • quarantine — संगरोध, संगरोधस्थल, क्वांरटीन
    • international q. — अंतरराष्ट्रीय संगरोध
    • inward q. — आगम संगरोध
    • maritime q. — समुद्री संगरोध
    • outward q. — निर्गम संगरोध
  • quart, Winchester — विंचेस्टर क्वार्ट
  • quartan — चतुर्थक
    • q. fever — चौथिया ज्वर, चर्तुथक ज्वर, चर्तुथक विपर्यय
  • quarta parte horae ante prandium (=quart. pt. hor. a. prand.) — रात्रि भोजन के 1@4 घंटे पहले
  • quartis horis — प्रति चार घंटे
  • quartz — स्फटिक
  • quartizite — क्वार्टज़ाइट
  • quasispecific — विशिष्टवत्
  • Quassia Omara — क्वैसिआ अमारा
  • quassin — क्वैसिन
  • quater (=quattuor = quatuor) — चार बार
  • quaternization — चतुर्थकीकरण
  • quatravalence — चतुःसंयोजकता
  • quelicin (=succynylcholine) — क्वेलिसिन
  • quercetin — क्वर्सेटिन
  • questions, leading — सूचक प्रश्न
  • quickening — प्रथम गर्भस्पंदन
  • quick freezing — द्रुत हिमीभवन, द्रुत हिमीकरण
  • quicklime — बिना बुझा चूना
  • quiescent — शांत, निश्चेष्ट
  • quiescent phase — शांत प्रावस्था
  • quiescent foetus — निश्चल गर्भ
  • quill — पिच्छाक्ष, क्विल, शल
    • compound q. — बहुस्तर क्विल
  • quillage — क्विलाजा
    • Q. peopigii — क्विलाजा पिपिजिआइ
    • Q. saponaria — क्विलाजा सैपोनेरिया
    • Q. smagmadermos — क्विलाजा स्मैगमाडर्मस
  • quilled — नलिकाकार
  • quillings — पिच्छाक्षन शेष, क्विलिंग
  • quinaimine — क्विनियमीन
  • quinicine — क्विनिसीन
  • quinidine — क्विनिडीन
  • quinine — क्विनीन
  • quinoline — क्विनोलीन
  • quinolone — क्विनोलोन
  • quinonoid — क्विनोनॉइड
  • quinovin — क्विनोविन
  • quinque-valency — पंचसंयोजकता
  • quinsy (=peritonsillar abscess) — क्विंसी
  • quintipara — पंचप्रसवा
  • quintuple — पंचक
  • quintuplet — पंचज, पंचक
    • Dionne q. — डाइऑन पंचक
  • quotidian — दैनिक
    • double q. — दिन में दो बार
    • q. ague — दैनिक शीतज्वर
  • quotidie (quot) — प्रतिदिन
  • quotient — भागफल
    • caloric q. — कैलोरिक भागफल
    • intelligence q. — बुद्धिलब्धि
    • oxygen q. — ऑक्सीजन भागफल
    • respiratory q. — श्वसन भागफल
  • radectomy — दंतमूलोच्छेदन
  • radial — रेडियल, बहिः प्रकोष्ठिका
  • radiale — बहिः प्रकोष्ठिका बिंदु
  • radian — रेडियन
  • radiation — विकिरण, रेडिएशन
    • acoustic r. (=auditory radiation) — ध्वनिक तंतु-विकिरण (=श्रवण तंतु-विकिरण)
    • adaptive r. — अनुकूली विकिरण
    • annihilation r. — शून्यकरण विकिरण
    • auditory r. — श्रवण तंतु-विकिरण
    • background r. — पृष्ठभूमि विकिरण
    • corpuscular r. — कार्पसकुलर विकिरण
    • cosmic r. — कॉस्मिक विकिरण
    • electromagnetic r. — विद्युत-चुंबकीय विकिरण
    • heterogenous r. — विषमधर्मी विकिरण, विविध-विकिरण
    • infrared r. — अवरक्त विकिरण
    • interstitial r. — अंतरालीय विकिरण
    • ionizing r. — आयनीकरण विकिरण
    • nonadaptive r. — अननुकूली विकिरण
    • off focus r. — पराफोकस विकिरण
    • optic r. — दृष्टि तंतु-विकिरण
    • particulate r. — कणीय विकिरण
    • pituitary r. — पीयूषिका विकिरण
    • pyramidal r. — पिरामिदी तंतु-विकिरण
    • remnant r. — अवशिष्ट विकिरण
    • scattered r. — प्रकीर्ण विकिरण
    • solar r. — सौर विकिरण
    • thalamic r. — चेतक तंतु विकिरण
    • ultrasonic r. — पराश्रव्य विकिरण
    • ultraviolet r. — पराबैंगनी विकिरण
    • wholebody r. — सार्वदैहिक विकिरण
    • r. dose rate — विकिरण मात्रा दर
    • r. hazard — विकिरण संकट
    • r. injury — विकिरण क्षति
  • radiator — विकिरक, रेडिएटर
  • radical — 1- समूल 2- मूलक
    • acyl r. — एसिल मूलक
    • amidino r. — एमिडिनो मूलक
    • aralkyl r. — ऐरल्किल मूलक
    • aryl r. — ऐरिल मूलक
    • ascorbate free r. — ऐस्कॉर्बेट मुक्त मूलक
    • free r. — मुक्त मूलक
    • guanyl r. — गवानिल मूलक
    • r. mastectomy — समूल स्तनोच्छेदन
    • r. surgery — समूल शस्त्रकर्म
    • r. treatment — समूल चिकित्सा
  • radicle, hypocotyl — बीजपत्राधर मूलांकुर
  • radicle, terete — सिलिंड्राकार मूलांकुर
  • radicula (=radicle) — 1- तंत्रिकामूल 2- शिरामूल
  • radicular — मूलोद्भव, मूलक
  • radicularia — मूलक
  • radiculitis — तंत्रिकामूलशोथ
    • brachial r. — प्रगंड तंत्रिकामूलशोथ
    • cauda equina r. — मेरु रज्जुपुच्छ तंत्रिकामूलशोथ
    • spinal r. — मेरु तंत्रिकामूलशोथ
  • radiculoganglionitis — तंत्रिकामूल-गंडिकाशोथ
  • radioactive — रेडियोसक्रिय, रेडियोऐक्टिव
    • r. dating — विकिरण काल-निर्धारण
    • r. fallout — रेडियोसक्रियपात, रेडियोऐक्टिव पात
    • r. isotope — रेडियोऐक्टिव आइसोटोप
  • radioactivity — रेडियोसक्रियता, रेडियोऐक्टिविटी
    • artificial r. — कृत्रिम रेडियोएक्टिविटी, कृत्रिम रेडियोसक्रियता
    • environment r. — परिस्थिति रेडियोसक्रियता
    • induced r. — प्रेरित रेडियोसक्रियता
    • natural r. — प्राकृतिक रेडियोएक्टिविटी, प्राकृतिक रेडियोसक्रियता
    • protein bound r. — प्रोटीन संयुक्त रेडियोऐक्टिविटी
    • total plasma r. — पूर्ण प्लाविका रेडियोऐक्टिविटी
  • radioactography — रेडियोऐक्टोग्राफी
  • radioautograph — विकिरण-स्वचित्र
  • radioautography — विकिरण-स्वचित्रण, रेडियोऑटोग्राफी
  • radiocarbon dating — रेडियोकार्बन काल-निर्धारण
  • radiocarcinogenesis — विकिरणज-कैंसरजनन
  • radiocarpal — बहिःप्रकोष्ठिका-मणिबंध-, रेडियोकार्पल-
  • radiochromate — रेडियोक्रोमेट
  • radio-dermatits — विकिरण-त्वक्शोथ
  • radiodiagnositic contrast — ऐक्स-रे-नैदानिक विपर्यास पदार्थ
  • radiofrequency drying — रेडियो-आवृत्ति शुष्कन
  • radiogenic — रेडियोजनित
  • radiograph, intraoral — अंतर्मुख विकिरणचित्र
  • radiographer — ऐक्सरेचित्रकार, रेडियोग्राफर
  • radiography — ऐक्सरेचित्रण, रेडियोग्राफी
    • cine r. — सिने ऐक्सरे-चित्रण, सिने रेडियोग्राफी
    • mass miniature r. (M.M.R.) — सामूहिक लघु ऐक्सरे-चित्रण (M.M.R.)
    • mobile r. — चल ऐक्सरेचित्रण
    • neuro-r. — तंत्रिका ऐक्स-रे-चित्रण, तंत्रिका रेडियोग्राफी
    • static r. — स्थिर ऐक्सरेचित्रण
    • stereoscopic r. — त्रिविम ऐक्सरेचित्रण
    • xero-r. — शुष्क रेडियो चित्रण, शुष्क रेडियोग्राफी
  • radio-immunoassay — रेडियो-इम्यूनोऐसे
  • radioiodinated — रेडियोआयोडीनयुक्त
  • radioiodine — उत्सर्गी-आयोडीन, रेडियो आयोडीन
  • radio-isotope — रेडियो-आइसोटोप
  • radiologist — विकिरणविज्ञानी, रेडियोलॉजिस्ट
  • radiology — विकिरणविज्ञान, रेडियोलॉजी
    • cardio-vascular r. — हृद्-वाहिका ऐक्स-रे-चित्रण
    • interventional r. — अंतरक्षेपी विकिरण विज्ञान
  • radioluscent (=transradiant) — विकिरण-पारभासी
  • radiomimetics — रेडियो-अनुकारी
  • radionuclide — रेडियोन्यूक्लाइड
  • radio-opacity — ऐक्सरे-अपार्यता
  • Radiopaque material — रेडियो-अपार्य पदार्थ
  • radiopaques — रेडियो-अपार्य वर्ग
    • iodinated r. — आयोडीन-प्रभावित रेडियोअपाय र् वर्ग
  • radiopasteurization — रेडियोपाश्चुरीकरण
  • radiopharmaceuticals — विकिरण-भेषजवर्ग
  • radiopharmacy — विकिरण-भैषजी, रेडियोभैषजी
  • radiophotography — रेडियोफोटोग्राफी
  • radioprotective — विकिरणरक्षक
  • radioresistant — विकिरण-प्रतिरोधी
  • radioscan — रेडियोरेखाचित्रण, उत्सर्गी रेखाचित्रण् ा
  • radioscanning — रेडियोरेखाचित्रण, रेडियो-स्कैनिंग
  • radiosensitive — विकिरण-सुग्राही
  • radiotherapist — विकिरणचित्सिक
  • radiotheraphy, palliative — संशामक विकिरण-चिकित्सा
  • radiotracer — रेडियोअनुज्ञापाक
  • radioulnar — बहिरंतःप्रकोष्ठिका-, रेडियोअल्नर
  • radium — रेडियम
  • radius — 1- रेडियस, बहिः प्रकोष्ठिा 2- त्रिज्या
    • bending r. — बंकन त्रिज्या
    • covalent r. — सहसंयोजक त्रिज्या
    • critical r. — क्रांतिक त्रिज्या
  • radon — रेडॉन
  • radon seed — रेडॉन सीड
  • ragweed — रैगवीड
  • ragwort — रैगवर्ट
  • rake out — कुरेद कर निकालना
  • rale — राल
    • amphonic r. — प्रणादी राल
    • basal r. — आधारी राल
    • bubbling r. — बुद्बुदी राल
    • clicking r. — क्वणन राल
    • consonating r. — सन्नादी राल
    • dry r. — शुष्क राल
    • gurgling r. — घर्घरी राल
    • sonorous r. — सुस्वनिक राल
  • ram — रैम
  • Ramapithecus — रामापिथिकस
    • R. brevirostis — रामापिथिकस ब्रेवीरोस्टिस
  • ramentum — तनुशल्क, रैमेंटम
  • ramification — प्रशाखन, बहुशाखन
  • ramify — शाखन
  • ramisectomy — तंत्रिका-प्रशाखोच्छेदन
  • ramulus — शाखिका
  • ramus (pl. rami) — प्रशाखा
    • dorsal r. (=posterior primary ramus) — पश्च प्रशाखा (पश्च प्रथमिक प्रशाखा)
    • primary r. — प्राथमिक प्रशाखा
    • r. anastomoticus — सम्मिलनी प्रशाखा
    • r. communicans — संगमी प्रशाखा
    • r. communicans, grey — धूसर संगमी प्रशाखा
    • r. communicans, white — श्वेत संगमी प्रशाखा
    • r. descendens cervicis hypoglossi — अवरोही ग्रैव प्रशाखा, अवरोही अधोजिह्वा तंत्रिका प्रशाखा
    • r. lingualis vagi — वागस जिह्वा प्रशाखा
  • rancidity — विकृत-गंधता
  • random — यादृच्छिक
  • randomisation (=random sampling) — यादृच्छिक-प्रतिचयन
  • randomness — यादृच्छिकता
  • range — प्रसर, परिसर
    • boiling r. — क्वथन परिसर
    • colour r. — वर्ण परिसर
    • distillation r. — आसवन परिसर
    • dose r. — मात्रा परिसर
    • host r. — पोषद परिसर
    • subsieve r. — पराचालनी परिसर
  • ranula — रैनुला, अधःजिह्वापुटी
  • Ranunculaceae — रैननकुलेसी
  • Ranvier, nodes of — रेनवियर पर्व
  • rape — बलात्संग, बलात्कार
  • raphe — संधिरेखा, राफे, सीवनी
    • anococcygeal r. — गुदानुत्रिक सीवनी
    • median r. — मध्यम संधि रेखा
    • penile r. (urethral r.) — शिश्न सीवनी
    • pharyngeal r. — ग्रसनी सीवनी
    • pterygomandibular r. — पक्षाभ-अधोहनु सीवनी
  • raphide — सूचिकाकार क्रिस्टल, रेफाइड
    • bundles of r. — रेफाइड पूल
  • rarefaction — विरलन
  • rarefying — विरलकर
  • rash (=eruption) — विस्फोट, पित्तिका
    • allergy r. — प्रत्यूर्जी पित्तिका, ऐलर्जी रैश
    • drug r. — औषधि पित्तिका
    • fleeting r. — अस्थिर विस्फोट, पलायी विस्फोट
    • heat r. — ऊष्मा पित्तिका
    • nettle r. — बिच्छूबूटी पित्तिका
    • napkin r. — नैपकिन पित्तिका, नैपकिन रैश
    • papular r. — पिटिका विस्फोट
    • prodromal r. — पूर्वरूप विस्फोट
    • serum r. — सीरमी पित्तिका
  • raspatory — रैस्पेटरी
  • rasping — 1- छीलना 2- छीलन
  • Rassenkreis (=racism) — रासेनक्राइस
  • rat — उन्दुर
  • rate — दर
    • absolute reaction r. — निरपेक्ष अभिक्रिया दर
    • age specific death r. — वय विशिष्ट मृत्यु दर
    • basal metabolic r. — आधारी चयापचय दर
    • birth r. — जन्म दर
    • case fatality r. (case morality r.) — रोगी मृत्यु दर
    • cause specific death r. — कारण विशिष्ट मृत्यु दर
    • cerebral metabolic r. — प्रमस्तिष्कीय चयापचय दर
    • combined death r. — सम्मिलित मृत्यु दर
    • crude birth r. — स्थूल जन्म दर
    • crude death r. — स्थूल मृत्यु दर
    • death r. — मृत्यु दर
    • decay r. — क्षय दर
    • dissolution r. — विलयन दर
    • dose r. — मात्रा दर
    • drug elimination r. — औषध विलोपन दर
    • erythrocyte sedimentation r. (E.S.R.) — लोहितकोशिका अवसादन दर (E.S.R.)
    • exposure r. — अनावरण दर
    • fatality r. — मृत्यु दर
    • fermentation r. — किण्वन दर
    • fertility r. — प्रजनन दर, प्रसवन दर
    • glomerular filtration r. (G.F.R.) — कोशिकास्तवकीय निस्यंदन दर
    • growth r. — वृद्धि दर
    • heart r. — हृदयगति दर
    • infant and child mortaility r. — शिशु और बाल मृत्यु दर
    • infant mortality r. — शिशु मृत्यु दर
    • infection r. — संक्रमण दर
    • intranatal death r. — अंतःप्रसव मृत्यु दर
    • intrauterine death r. — अंतर्गर्भाशय मृत्यु दर
    • malaria r. — मलेरिया दर
    • marriage r. — विवाह दर
    • maternal mortaility r. — मातृ मृत्यु दर
    • maximal inspiratory r. — अधिकतम निश्वसन प्रवाह दर
    • maximal expiratory flow r. — अधिकतम प्रश्वसन प्रवाह दर
    • metabolic r. — चयापचय दर
    • morbidity r. — विकृति दर
    • mortality r. — मृत्यु दर
    • neonatal death r. — नवजात मृत्यु दर
    • neo-natal mortality r. — नवजात मृत्यु दर
    • parasite r. — परजीवी दर
    • penal r. — शास्तिक दर
    • perinatal death r. — प्रसवकालीन (नवजात) मृत्युदर
    • pregnancy r. — सगर्भता दर
    • pulse r. — नाड़ी दर
    • reaction r. — अभिक्रिया दर
    • reproductive r. — जनन दर
    • respiration r. — श्वसन दर
    • salvage r. — गर्भरक्षण दर
    • stillbirth r. — मृतजात दर
    • sedimentation r. — अवसादन दर
    • sex-age specific death r. — लिंग-वय विशिष्ट मृत्यु दर
    • sex specific death r. — लिंग विशिष्ट मृत्यु दर
    • solution r. — विलयन दर
    • specific reaction r. — 1- विशिष्ट प्रतिक्रिया दर 2- विशिष्ट अभिक्रिया दर
    • spleen r. — प्लीहा दर
    • standardized death r. — मानकित मृत्यु दर
    • thermal death r. — तापीय मृत्यु दर
    • ventricular r. — निलय दर
  • ratemeter — दरमापी, रेटमीटर
  • ratio — अनुपात
    • accommodation convergence r. — समंजन अभिसर अनुपात
    • albumin-globulin r. — एल्ब्यूमिन-गलोबुलिन अनुपात
    • anabolic-androgenic r. — उपचयी-ऐन्ड्रोज़नी अनुपात
    • cardiothoracic r. — हृद्वक्ष अनुपात
    • compression r. — संपीडन अनुपात
    • conductance r. — चालकता अनुपात
    • critical r. — क्रांतिक अनुपात
    • curative r. (therapeutic index) — चिकित्सीय सूचकांक
    • depth-dose r. — गहनता-मात्रा अनुपात
    • diameter-thickness r. — व्यास-स्थलूता अनुपात
    • disintegration r. — विघटन अनुपात
    • empirical dialysis r. — आनुभविक अपोहन अनुपात
    • expansion r. — प्रसरण अनुपात
    • fertilisation r. — निषेचन अनुपात
    • Gillespie drop r. — गिलेस्पी (अभिसूचक) बिंदु अनुपात
    • grit r. — ग्रिट अनुपात
    • guanine-cystosine r. — गयुआनिन-सिस्टोसिन अनुपात
    • human blood r. — मानव रक्त अनुपात
    • isophane r. — आइसोफेन अनुपात
    • lecithin-sphyngomyelin r. — लेसिथिन-स्फिंगोमायोलिन अनुपात
    • myeloid-erythroid r. — मज्जाभ-लोहिताभ अनुपात
    • palisade r. — खंभ अनुपात
    • perfusion-ventilation r. — रक्तनिवेशन-संवातन अनुपात
    • phase-volume r. — प्रावस्था-आयतन अनुपात
    • reflux r. — प्रतिवाह अनुपात
    • respiratory exchange r. — श्वसन विनिमय अनुपात
    • sex r. — लिंग अनुपात
    • steady state r. — स्थिर अवस्था अनुपात
    • stoichiometric r. — रससमीकरणमितीय अनुपात
    • therapeutic r. — चिकित्सीय अनुपात
    • T4-T8 r. — T4-T8 अनुपात
    • ultra-violet absorbency r. — पराबैंगनी अवशोषकता अनुपात
    • ventilation-perfusion r. — संवातन-निवेशन अनुपात
    • volatility r. — वाष्पशीलता अनुपात
  • rationalisation — यौक्तिकीकरण
  • rattle, death — मृत्यु घर्घर
  • Rattus — रेटस
    • R. norvergicus — रेटस नार्वेर्जिकस
    • R. rattus — रेटस रेटस
  • rauwolfia (=chota chand, sarpagandha) — सर्पगंधा, छोटा चाँद
  • Rauwolfla serpentina — राउलफिआ सर्पेंटीना (सर्पगंधा)
  • raveling — उधड़न
  • raw material — उपादान
  • ray — 1- किरण 2- अर
    • actinic r. — मृत्यु घर्घर
    • Alpha r. — ऐल्फा किरण
    • Beta r. — बीटा किरण
    • critical r. — क्रांतिक किरण
    • gamma r. — गामा किरण
    • grenz r. — ग्रेंज किरण
    • incident r. — आपाती किरण
    • infra-red r. — अवरक्त किरण
    • medullary r. — अंतस्था अर
    • photogenic r. — प्रकाशजनक किरण
    • secondary r. — द्वितियक किरण
    • ultraviolet r. — पराबैंगनी किरण
    • r. floret — अर-पुष्पक
  • rayon, delustrated — हृतद्युति रेयन
  • rayon, viscose — विस्कोस रेयन
  • reabsorption — पुनःअवशोषण
    • renal tubular r. — वृक्क नलिकीय पुनःअवशोषण
    • tubular r. — नलिकीय पुनःअवशोषण
  • reactant, acute phase — तीव्र प्रावस्था अभिकारक
  • reaction — 1- प्रतिक्रिया 2- अभिक्रिया
    • absence of r. — अभिक्रियाहीनता
    • acclerated r. — त्वरित प्रतिक्रिया
    • acid r. — अम्ल अभिक्रिया, एसिड अभिक्रिया
    • addition r. — योग अभिक्रिया
    • adverse drug r. — औषधि प्रतिकूल प्रतिक्रिया
    • agglutination r. — समूहन प्रतिक्रिया
    • alarm r. — चेतावनी प्रतिक्रिया, सतर्कता प्रतिक्रिया
    • aldehyde r. — ऐल्डिहाइड अभिक्रिया
    • anamnestic r. — पुनःस्मरण प्रतिक्रिया, आभासी प्रतिक्रिया
    • anaphylactic r. — तीव्रग्राही प्रतिक्रिया
    • anaphylactoid r. — तीव्रग्राहीसम प्रतिक्रिया
    • antigen-antibody r. — प्रतिजन-प्रतिपिंड प्रतिक्रिया
    • arousal r. — जागरूक प्रतिक्रिया
    • arrest r. — संरोध प्रतिक्रिया
    • Arthus r. — आर्थस प्रतिक्रिया
    • Arthus-type r. — आर्थस-रूप प्रतिक्रिया
    • Ascoli's thermoprecipitin r. — ऐस्कोली थर्मोप्रेसिपिटीन प्रतिक्रिया
    • auto-immune r. — ऑटोइम्यून प्रतिक्रिया
    • auto-transfusion r. — स्वरक्ताधान प्रतिक्रिया
    • backward r. — प्रतीप अभिक्रिया
    • Bart r. — बार्ट अभिक्रिया
    • Baudouin r. — बाडुइ अभिक्रिया
    • benzoin r. — बेन्जॉइन अभिक्रिया
    • bimolecular r. — द्विआणविक अभिक्रिया
    • biochemical r. — जीवरसायनिक अभिक्रिया
    • biological r. — जैव प्रतिक्रिया
    • biological false positive r. — जैव मिथ्या धन प्रतिक्रिया
  • biphasic van-den Bergh r. — द्विप्रावस्थिक फॉन्डेनबर्ग प्रतिक्रिया
    • Bordet Gangou r. — बोर्दे जेंगू अभिक्रिया
    • Bucherer's r. — बुखेरेर अभिक्रिया
    • Canizzaro r. — केनिज़रो अभिक्रिया
    • capsule-swelling r. — संपुट-उत्सेधी प्रतिक्रिया
    • carbylamine r. — कार्बिलएमीन अभिक्रिया
    • Carr-Price r. — कार-प्राइस अभिक्रिया
    • Casoni r. — कैसोनी प्रतिक्रिया
    • chain r. — शृंखला अभिक्रिया
    • circumoval preciptin r. — पर्यंडाकार प्रेसिपिटिन प्रतिक्रिया
    • clotting r. — स्कंदन प्रतिक्रिया
    • colloidal gold r. — कोलॉइडी स्वर्ण अभिक्रिया
    • conditional fear r. — औपाधिक भय प्रतिक्रिया
    • consensual light r. — संवेदी प्रकाश प्रतिक्रिया
    • constitutional r. — शारीरिक प्रतिक्रिया, सार्वदेहिक प्रतिक्रिया
    • convergence-accommodation r. — अभिसरण-समंजन प्रतिक्रिया
    • coupled r. — युगिमत प्रतिक्रिया, अन्योन्य क्रिया
    • Curtius r. — कर्टिअस अभिक्रिया
    • dark r. — अंधकार प्रतिक्रिया
    • Darzen's r. — डार्जे़न अभिक्रिया
    • defence r. — रक्षा प्रतिक्रिया
    • delayed direct vandenBergh r. — विलंबित प्रत्यक्ष फॉन्डेनबर्ग अभिक्रिया
    • delayed serum r. — विलंबित सीरम प्रतिक्रिया
    • diazo r. — डाइएजो अभिक्रिया
    • Diels-Alder r. — डील्स-आल्डर अभिक्रिया
    • direct van-den-Bergh r. — प्रत्यक्ष फॉन्डेनबर्ग अभिक्रिया
    • Doebner and Miller r. — डोएब्नर-मिलर अभिक्रिया
    • dopa r. — डोपा अभिक्रिया
    • double stage r. — द्विक अवस्था अभिक्रिया
    • emobryological r. — भ्रूणप्रतिक्रिया
    • emotional r. — भावात्मक प्रतिक्रिया
    • endergonic r. — ऊर्जाशोषी प्रतिक्रिया
    • endothermic r. — ऊष्माशोषी अभिक्रिया
    • epoxidation r. — इपॉक्सीकरण अभिक्रिया
    • Erb's myotonic r. — इर्ब पेशीतान प्रतिक्रिया
    • escape r. — पलायन अभिक्रिया
    • exchange r. — विनिमय अभिक्रिया
    • exergonic r. — 1- ऊर्जा-उन्मोची प्रतिक्रिया 2- ऊर्जा-क्षेपी प्रतिक्रिया
    • exothermic r. — ऊष्माक्षेपी अभिक्रिया
    • extrinsic clotting r. — बहिरस्थ स्कंदन प्रतिक्रिया
    • falling r. — पाती प्रतिक्रिया
    • febrile r. — ज्वर प्रतिक्रिया
    • Fenton's r. — फेन्टन अभिक्रिया
    • fermentation r. — किण्वन अभिक्रिया
    • first order r. — प्रथम अनुक्रम अभिक्रिया
    • free radical chain r. — मुक्त मूलक शृंखला अभिक्रिया
    • Friedel and Crafts r. — फ्रीडल तथा क्राफ्ट्स अभिक्रिया
    • flourescein r. — फ्लोरेसिन अभिक्रिया
    • Gattermann r. — गाटरमान अभिक्रिया
    • Gram r. — ग्राम अभिक्रिया
    • Grignard r. — ग्रिगनार्ड अभिक्रिया
    • haemolytic transfusion r. — रक्तसंलायी आधान प्रतिक्रिया
    • half r. — अर्ध अभिक्रिया
    • half life of r. — अभिक्रिया-अर्धायु
    • haloform r. — हैलोफार्म अभिक्रिया
    • Halphen r. — हालफेन अभिक्रिया
    • hemianopic pupil r. — अर्धदृष्टितारा प्रतिक्रिया
    • “Herapath” r. — "हैरापथ" प्रतिक्रिया
    • heterophil antibody r. — हैटेरोफिल प्रतिपिंड प्रतिक्रिया
    • homograft r. — समनिरोप प्रतिक्रिया
    • hyperallergic r. — अति-एलर्जी प्रतिक्रिया, अतिप्रत्यूर्जी प्रतिक्रिया
    • ‘Id’ r. — 'इड' प्रतिक्रिया
    • immediate serum r. — तत्क्षण सीरम प्रतिक्रिया
    • immune r. — प्रतिरक्षा प्रतिक्रिया, इम्यून प्रतिक्रिया
    • immunologic r. — प्रतिरक्षीय-प्रतिक्रिया
    • indirect Van-denBergh r. — अप्रत्यक्ष फॉन्डेनबर्ग अभिक्रिया
    • intrinsic clotting r. — अंतःस्थ स्कंदन प्रतिक्रिया
    • Jarisch-Herxheimer r. — जै़रिश हैर्क्सहाइमर प्रतिक्रिया
    • Kahn r. — कान अभिक्रिया
    • Keller's r. — केलर अभिक्रिया
    • Kline r. — क्लाइन अभिक्रिया
    • Lange's gold sol r. — लैन्गे स्वर्ण सॉल अभिक्रिया
    • lengthening and shortening r. — प्रसरण और आकुंचन अभिक्रिया
    • lepra r. — लेप्रा प्रतिक्रिया
    • lepromin r. — लेप्रोमिन प्रतिक्रिया
    • leukoemoid r. — श्वेतरक्ताभ प्रतिक्रिया
    • Mac Fadyean's methylene blue r. — मेक फेडियन मेथिलीन ब्लू अभिक्रिया
    • Maillard browning r. — मेलार्ड बभ्रुकर अभिक्रिया
    • Mannich r. — मानिश अभिक्रिया
    • megaconial r. — मैगाकोनी प्रतिक्रिया
    • meinicke r. — मनीकी अभिक्रिया
    • mitsuda r. — मितसुदा प्रतिक्रिया
    • myasthenic r. — पेशीशिथिलन प्रतिक्रिया
    • negative and pseudo r. — ऋणात्मक तथा कूट प्रतिक्रिया
    • Nagler r. — नेगलर अभिक्रिया
    • Neill-Mooser r. — नील-मूसेर-प्रतिक्रिया
    • Neufeld r. — नॉयफेल्ड अभिक्रिया
    • nitritoid r. — नाइट्राइटाभ अभिक्रिया
    • paradoxical r. — विरोधाभासी प्रतिक्रिया
    • parallel r. — समांतर अभिक्रिया
    • particle r. — कण अभिक्रिया
    • Paul-Bunnell r. — पॉल-बुनेल प्रतिक्रिया
    • periodic acid schiff r. — परआयोडिक अम्ल शिफ प्रतिक्रिया
    • perplexity r. — व्यामोह प्रतिक्रिया
    • Pfeiffer's r. — फाइफर प्रतिक्रिया
    • Pfitzinger r. — पीटजिंगर अभिक्रिया
    • photosensitization r. — प्रकाश-सुग्राहीकरण अभिक्रिया
    • pointing r. — निर्देशन प्रतिक्रिया
    • positive and pseudo r. — धनात्मक तथा कूट प्रतिक्रिया
    • positive supporting r. — धनात्मक आधारी प्रतिक्रिया
    • Porter-Silber r. — पोर्टर-सिल्बर अभिक्रिया
    • Prausnitz Kustner r. — प्राउसनिट्ज कुस्तनेर प्रतिक्रिया
    • precipitation r. — अवक्षेपण अभिक्रिया
    • precipitin r. — प्रेसिपिटिन अभिक्रिया
    • primary r. — प्राथमिक प्रतिक्रिया
    • pseudopositive r. — कूट-धन अभिक्रिया
    • reversible r. — प्रतिवर्ती अभिक्रिया
    • Riemer and Tiemann's r. — राइमन-टीमन अभिक्रिया
    • Sakaguchi r. — सकागुची अभिक्रिया
    • Sandmeyer's r. — सैन्डामायर अभिक्रिया
    • Schouteten's r. — शाटेटेन अभिक्रिया
    • second order r. — द्विक अनुक्रम अभिक्रिया
    • Serini r. — सेरिनि अभिक्रिया
    • serological r. — सीरमी प्रतिक्रिया, सीरमी अभिक्रिया
    • Shwartzaman r. — श्वार्तसमन प्रतिक्रिया
    • side r. — पार्श्व अभिक्रिया
    • Skraup r. — स्क्राउप अभिक्रिया
    • speed r. — वेग प्रतिक्रिया
    • state of alarm r. — सतर्कता प्रतिक्रिया, चेतावनी प्रतिक्रिया
    • Straus's r. — स्ट्राउस प्रतिक्रिया
    • substitution r. — प्रतिस्थापन अभिक्रिया
    • termolecular r. — त्रिआण्वीय अभिक्रिया
    • thalleioquin r. — थैलिओक्विन अभिक्रिया
    • thermal serum r. (rigor) — ज्वरीय सीरम-प्रतिक्रिया
    • thermoprecipitin r. (Ascoli's thermoprecipitation test) — थर्मोप्रेसिपिटिन अभिक्रिया
    • thrombin-fibrinogen r. — थ्रोम्बिन-फाइब्रिनोजन प्रतिक्रिया
    • thymol turbidity r. — थाइमॉल आविलता अभिक्रिया
    • thyroid antibody r. — अवटु प्रतिपिंड प्रतिक्रिया
    • tissue r. — ऊतक प्रतिक्रिया
    • toxin-antitoxin r. — टॉक्सिन-ऐन्टीटॉक्सिन प्रतिक्रिया
    • transamination r. — एमिनोअंतरण अभिक्रिया
    • transfusion r. — आधान प्रतिक्रिया
    • type-specific r. — प्ररूप-विशिष्ट प्रतिक्रिया
    • tyrosinase-tyrosin r. — टाइरोसिनेज़-टाइरोसिनअभिक्रिय ा
    • Ullmann's r. — उलमान अभिक्रिया
    • ultrastructural r. — परा-सूक्ष्म-संरचना प्रतिक्रिया
    • Voges-Proskauer r. — वोजस प्रॉसकाउएर अभिक्रिया
    • vestibular pupillary r. — प्रघाण-तारा प्रतिक्रिया
    • Wassermann r. — वासरमन अभिक्रिया
    • Weil-Felix r. — वाइल-फैलिक्स प्रतिक्रिया
    • Widal r. — विडाल-अभिक्रिया
    • Withdrawl r. — विराग-प्रतिक्रिया
    • Wurtz-Fittig r. — वुर्टूस फिटिग अभिक्रिया
    • r. norm — प्रतिक्रिया मानक
    • r. of disproportionation — विषमोत्पादन-अभिक्रिया
    • r. propensities — अभिक्रिया प्रवृत्ति
    • r. solvent — अभिक्रिया विलायक
  • reactionary — प्रतिक्रियात्मक
  • reactor, nuclear power — परमाणुशक्ति रिएक्टर
  • reactor, uranium pile — यूरेनियम पाइल रिएक्टर
  • readaptation — पुनरनुकूलन
  • reagent — अभिकर्मक
    • analytical r. — विश्लेषण अभिकर्मक
    • Denige's r. — डैनिगे अभिकर्मक
    • Dragendorff's r. — ड्रेगेंडोर्फ अभिकर्मक
    • Ehrilich's r. — एर्लिक अभिकर्मक
    • Folin and Ciocalten's r. — फोलिन-सिओकैल्टन अभिकर्मक
    • Frohde's r. — फ्रोडे अभिकर्मक
    • guaranteed r. — गारंटीयुक्त अभिकर्मक
    • Hager's r. — हागर अभिकर्मक
    • laboratory r. — प्रयोगशाला अभिकर्मक
    • Marme's r. — मार्मे अभिकर्मक
    • Marqui's r. — मार्क्विस अभिकर्मक
    • Mayer's r. — मायर अभिकर्मक
    • Millon's r. — मिलन अभिकर्मक
    • Scheibler's r. — शाइबलेर अभिकर्मक
    • Schiff r. — शिफ अभिकर्मक
    • Sonnenschein's r. — सोनेनशाइन अभिकर्मक
    • streak r. — रेखन अभिकर्मक
    • Wagner's r. — वागनर अभिकर्मक
  • reagin — रिएजिन
    • atopic r. — एटोपी रिएजिन
  • realgar — मैनसिल, मनःशिला
  • reamer — परिछिद्रक
  • rearrangement — पुनर्विन्यास
    • gene r. — जीन पुनर्विन्यास
  • rearrangenment, Hofmann-Martius — होफमन-मारशियस पुनर्विन्यास
  • rebound — प्रतिक्षेप, उच्छलन
    • r. hypertension — प्रतिक्षेप रक्तदाब
    • r. phenomenon — प्रतिक्षेप परिघटना
  • rebreathing — पुनःश्वसन
  • recapitulate — पुनरावृत्ति
  • recapitulation — पुनरावर्तन
  • receiver, florentine — आप्लावी पात्र
  • recens — अभिनव
  • receptacle — पात्र, आधान
  • receptaria (old name for formulary) — सूत्र संहिता
  • reception — अभिग्रहण
    • loss of r. — अभिग्रहण हानि
  • receptor — ग्राही
    • adrenergic r. — एड्रिनलीनधर्मोत्तेजी ग्राही
    • alpha-adrenergic r. — ऐल्फाऐड्रिनलिनधर्मोत्तेजकग्राही
    • atrial r. — अलिंद ग्राही
    • baro r. — वायुदाब-ग्राही
    • beta adrenergic r. — बीटा एड्रिनलीनधर्मोत्तेजी ग्राही
    • chemical r. — रसायन ग्राही
    • chemo r. — रसायन-ग्राही
    • cholinergic r. — कोलीनधर्मोत्तेजी ग्राही
    • cold r. — शीत ग्राही
    • distance r. — दूर ग्राही
    • dominant r. — प्रभावी ग्राही
    • dopaminergic r. — डोपामिनधर्भोत्तेजक ग्राही
    • drug r. — औषधि ग्राही
    • end plate r. — अंतप्लेट ग्राही
    • estrogen r. — इस्ट्रोजेन ग्राही
    • hormone r. — हॉर्मोन ग्राही
    • joint r. — संधि ग्राही 'J' r. 'J' ग्राही
    • modulator r. — मॉडुलेटर ग्राही
    • muscle tension r. — पेशी तनाव ग्राही
    • opioid r. — अफीमसम ग्राही
    • osmo r. — परासरणी ग्राही
    • pain r. — पीड़ा ग्राही
    • post synaptic r. — पश्च अंतर्ग्रथनी ग्राही
    • pressure r. — दाब ग्राही
    • presynaptic r. — पूर्वअंतर्ग्रथनी ग्राही
    • progesteron r. — प्रोजेस्टरॉन ग्राही
    • salt r. — लवण ग्राही
    • smell r. — गंध ग्राही
    • static r. — स्थैतिक ग्राही
    • thermal r. — ताप ग्राही
    • tryptaminergic r. — ट्रिप्टामिनधर्मोत्तेजक ग्राही
    • ventricular r. — निलय ग्राही
    • vestibular r. — प्रघाण ग्राही
    • volume r. — आयतन ग्राही
    • water r. — जल ग्राही
  • recess — दरी
    • cochlear r. — कर्णावर्त दरी
    • duodenal r. — ग्रहणी-दरी
    • duodenojejunal r. — ग्रहणी मध्यांत्र दरी
    • elliptical r. — दीघवृत्त दरी
    • epitympanic r. — अधिमध्यकर्ण दरी
    • ilecocaecal r. — शेषांत्र-उंडुक दरी
    • ileocolic r. — शेष-बृहदांत्र दरी
    • infundibular r. — कीपाकार दरी
    • lateral r. — पार्श्व दरी
    • mesentericoparietal r. — आंत्रयोजनी-भित्तिक दरी
    • mesocolic r. — बृहदांत्रयोजनी दरी
    • optic r. — अक्षि दरी
    • paraduodenal r. — पराग्रहणी दरी
    • peritoneal r. — पर्युदर्या दरी
    • pharyngeal r. — ग्रसनी दरी
    • pineal r. — पिनियल दरी
    • pirifom r. — तुंबीरूप दरी, परास्वरयंत्रदरी
    • pleural r. — परिफुप्फुस दरी
    • proptic r. — पुरोक्षि दरी
    • retrocecal r. — प्रत्यक-उंडुक दरी
    • retroduodenal r. — प्रत्या-ग्रहणी दरी
    • sphenoethmoidal r. — जतूक-झर्झरिका दरी
    • spherical r. — गोल दरी
    • suprapineal r. — अधिपीनियल दरी
    • r. of omental bursa — वपा श्लेषपुटी दरी
  • recession — प्रतिसार, प्रतिगमन
    • sternal and intercostal r. — उरोस्थि तथा अंतरापर्शुका प्रतिसार
    • systolic r. (=systolic retraction) — प्रकुंचन प्रतिगमन
  • recessive — अप्रभावी
    • mendelian r. — मेन्डल अप्रभावी
    • monogenetic r. — एकज अप्रभावी
    • sex-linked r. — लिंग-संबद्ध अप्रभावी
    • r. gene — अप्रभावी जीन
  • recessiveness — अप्रभाविता
    • incomplete r. — अपूर्ण अप्रभाविता
  • recessivity — अप्रभाविता
  • recipe (Rx) — नुस्खा लीजिए (Rx)
  • recipient — आदाता
    • universal blood r. — सार्विक रक्त आदाता
  • reciprocal — अन्योन्य, व्युत्क्रम
    • sensibility r. — संवेद्यता व्युत्क्रम
  • reciprocity — व्युत्क्रमता, पारस्पर्य
  • recirculation — पुनः संचरण
  • recoil, elastic — प्रत्यास्थ पुनर्वर्तन
  • recoil, tritium — ट्राइटियम प्रतिक्षेप
  • recombination — पुनर्विन्यास, पुनः संयोजन
    • genetic r. — जीनी पुनर्विन्यास
    • Mendelian r. — मेंडेलीय पुनःसंयोजन
    • sexual r. — लैंगिक पुनर्विन्यास, लैंगिक पुनःसंयोजन
    • protein r. — प्रोटीन पुनर्संयोजन
  • recombinant-DNA technology — पुनर्संयोजी-डी-एन-ए- प्रौद्योगिकी
  • recondensation — पुनःसंघनन
  • reconstitution — पुनर्गठन
  • reconstruction — पुनर्रचना
    • end to end r. — अंतांत पुनर्रचना
    • intraoral r. — अंतर्मुख पुनर्रचना
    • osteoplastic r. — अस्थिसंधानी पुनर्रचना
  • record book, poison (=poison registry book) — विष अभिलेख पुस्तक
  • recorder — अभिलेखी
    • Campbell-Stock sunshine r. — कैम्पबेल-स्टोक आतप अभिलेखी
  • recording — अभिलेखन
    • capacigrahic r. — क्षमतामापी अभिलेखन
  • recovery — उपलब्धि
    • motor r. (=voluntary powerrecovery) — संवेदन उपलब्धि
    • sensory r. — प्रेरक उपलब्धि
    • r. room — उपलब्धि कक्ष
  • rectal — मलाशय
  • rectangular — 1- समकोणीय 2- आयताकार
  • rectification — शोधन
    • half-wave r. — अर्ध-तरंग शोधन
    • full-wave r. — पूर्ण-तरंग शोधन
    • spontaneous r. — स्वतः शोधन
  • rectified — परिशोधित
    • r. spirit — परिशोधित स्पिरिट
  • rectocele — मलाशय स्रंस
  • rectopexy — मलाशय-स्थिरण
  • recto-sigmoidectomy — रेक्टोसिगमॉइडेक्टॉमी, मलाशय- अवग्रहांत्रोच्छेदन
  • rectosigmoidoscopy — मलाशयावग्रहतांत्रदर्शन
  • rectouterine — मलगर्भाशय-
  • rectovaginal — मलाशय-योनि-
  • rectovesical — मलाशय-वस्ति-
  • rectum — रेक्टम, मलाशय
    • complete prolapse of r. — पूर्ण मलाशय भ्रंश
    • incomplete prolapse of r. — अपूर्ण मलाशय भ्रंश
    • prolapse of r. — मलाशय भ्रंश
  • recuperation — पुनःस्वास्थ्यलाभ
  • recurrent — 1- पुनरावर्ती 2- प्रत्यावर्ती
  • red — रक्त, लोहित, लाल, रैड
    • cresol r. — क्रेसोल रैड
    • kola r. — कोला रैड
    • methyl r. — मेथाइल रैड
    • neutral r. — न्यूट्रल रैड
    • quinaldine r. — क्विनलडीन रैड
    • ruthenium r. — रूथेनियम रैड
    • trypan r. — ट्रिपैन रैड
    • r. cell — लोहित कोशिका
  • rediffusing — पुनः विसारी
  • redia — रीडिया
  • re-diffusing — पुनःविसारी
    • r. chancre — पुनः विसारी शैंकर
  • redox — अपोपचयन, रेडॉक्स
  • redox potential — रेडॉक्स विभव
  • reduced type — विह्रासित प्ररूप
  • reduction — 1- अपचयन 2- पुनः स्थापन
    • Bouveault-Blanc r. — बूवो-ब्लॉ अपचयन
    • closed r. — संवृत पुनःस्थापन
    • phytochemical r. — पादपरसायनी अपचयन
    • Wolf-Kishner r. — वोल्फ-किशनर अपचयन
    • open r. — विवृत पुनःस्थापन
    • r. division — न्यूनकारी विभाजन
  • reduplicated — द्विरावृत्त
  • reduplication — द्विरावृत्ति
  • Reduviidae — रेडुविडी
  • reel — डगमगाहट
    • cerebelar r. — अनुमस्तिष्कीय डगडमाहट
  • reemergence — पुनर्निगमन
  • re-examination — पुनःपरीक्षा
  • re-expansion — पुनःप्रसार
  • refection — पुनर्लब्धि
  • refined — परिष्कृत
  • reflectance — परावर्तकता
    • diffuse r. — विसरण परावर्तकता
    • direct r. — प्रत्यक्ष परावर्तकता
    • spectral directional r. — स्पैक्ट्रमी दिशात्मक परावर्तकता
    • specural r. — नियमित परावर्तकता
  • reflector, parabolic — परवलयिक परावर्तक
  • reflex — प्रतिवर्त
    • abdominal r. — उदरीय प्रतिवर्त
    • accommodation r. — समंजन प्रतिवर्त
    • Achilles r. — अकिलेज प्रतिवर्त
    • acoustic r. — ध्वनिक प्रतिवर्त
    • acquired r. — उपार्जित प्रतिवर्त
    • alternative r. — विकल्प प्रतिवर्त
    • anorectal inhibitory r. — गुदमलाशय संदमी प्रतिवर्त
    • attitudinal r. — संस्थिति प्रतिवर्त
    • axon r. — अक्षतंतु प्रतिवर्त
    • Bainbridge r. — बेनब्रिज प्रतिवर्त
    • baroreceptor r. — दाबग्राही प्रतिवर्त
    • carotid sinus r. — कैरोटिड साइनस प्रतिवर्त
    • chemoreceptor r. — रसायनग्राही प्रतिवर्त
    • chemoreceptor respiratory r. — रसायनग्राही श्वसन प्रतिवर्त
    • ciliospinal r. — रोमक-मेरू प्रतिवर्त
    • cochleo-auricular r. — रसायनग्राही श्वसन प्रतिवर्त
    • cochleo-pupillary r. — रसायनग्राही श्वसन प्रतिवर्त
    • compound r. — संयुक्त प्रतिवर्त
    • concealed r. — प्रच्छन्न प्रतिवर्त
    • conditioned r. — सोपाधि-प्रतिवर्त
    • conjunctival r. — नेत्रश्लेष्मला प्रतिवर्त
    • consensual r. — संवेदी प्रतिवर्त
    • consensual light r. — संवेदी प्रकाश प्रतिवर्त
    • convergence r. — अभिसरण प्रतिवर्त
    • corneal r. — कार्निया प्रतिवर्त
    • cough r. — कास प्रतिवर्त
    • cremasteric r. — वृषण उत्कर्षिका प्रतिवर्त
    • crossed r. — विपक्ष प्रतिवर्त
    • cutaneous r. — त्वक् प्रतिवर्त
    • deep r. — गभीर प्रतिवर्त
    • delayed r. — विलंबित प्रतिवर्त
    • depressor r. — अवसादी प्रतिवर्त
    • dark adaptation r. — धूमिल अनुकूलन प्रतिवर्त
    • enterogastric r. — आंत्र-जठर प्रतिवर्त
    • exaggerated r. — अतिशयित प्रतिवर्त
    • excretory r. — उत्सर्गी प्रतिवर्त
    • extrahepatic biliary cardiovascular r. — यकृत् बाह्य पित्त-हृद्वाहिका प्रतिवर्त
    • fixation r. — स्थिरीकरण प्रतिवर्त
    • flexion r. — आकुंचन प्रतिवर्त
    • gag r. — मुखरोध प्रतिवर्त
    • gastrocolic r. — जठरबृहदांत्र प्रतिवर्त
    • gastro-ileal r. — जठर-शेषांत्र प्रतिवर्त
    • grasp r. — मुष्टि प्रतिवर्त
    • gustatory r. — स्वाद प्रतिवर्त
    • integrated r. — समाकलित प्रतिवर्त
    • intestino-intestinal inhibitory r. — आंत्रांत्र संदमी प्रतिवर्त
    • intrasegmental r. — अंतःखंड प्रतिवर्त
    • irritant r. — क्षोभक प्रतिवर्त
    • jejunogastric inhibitory r. — मध्यान्त्र-जठर संदमी प्रतिवर्त
    • kinetic r. — गतिक प्रतिवर्त
    • labyrinthine r. — गहन प्रतिवर्त
    • light r. — प्रकाश प्रतिवर्त
    • mass r. — सामूहिक प्रतिवर्त
    • monosynaptic r. — एकांतर्ग्रथनी प्रतिवर्त
    • Moro r. (reflex, startle) — मोरो प्रतिवर्त
    • myenteric r. — आंत्रपेशी प्रतिवर्त
    • myotatic r. — पेशीतनाव प्रतिवर्त, मायोटेटिक प्रतिवर्त
    • near r. — निकट (दृष्टि) प्रतिवर्त
    • neurohormonal r. — तंत्रिका-हार्मोनी प्रतिवर्त
    • nociceptive r. — पीड़ाग्राही प्रतिवर्त
    • oculocardiac r. — नेत्र-हृद् प्रतिवर्त
    • oculovagal r. — नेत्र-वेगस प्रतिवर्त
    • organic r. — आंगिक प्रतिवर्त
    • palpebral r. — नेत्रच्छद प्रतिवर्त
    • paradoxical r. — विरोधाभासी प्रतिवर्त
    • pathological r. — वैकृत प्रतिवर्त
    • peritoneocutaneous r. — पर्युदर्यात्वक् प्रतिवर्त
    • pharyngeal r. — ग्रसनी प्रतिवर्त
    • plantar r. — पादतल प्रतिवर्त
    • postural vasocon strictor r. — स्थितिक वाहिका-संकीर्णक प्रतिवर्त
    • pressor r. — रक्तदाबवर्धक प्रतिवर्त
    • proprioceptive r. — स्वस्थितिसंवेदी प्रतिवर्त
    • psychogalvanic r. — मनोविद्युत प्रतिवर्त
    • pulmonary vascular r. — फुप्फुस वाहिका प्रतिवर्त
    • pupillary r. — तारा प्रतिवर्त
    • pupillary light r. — तारा प्रकाश प्रतिवर्त
    • red retinal r. — दृष्टिपटल-लाल प्रतिवर्त
    • respiratory tract r. — श्वसनपथ प्रतिवर्त
    • righting r. — सुस्थितिकर प्रतिवर्त, सुस्थकर प्रतिवर्त
    • rooting r. — रूटिंग प्रतिवर्त
    • scratch r. — खरोंच प्रतिवर्त
    • sexual r. — लैंगिक प्रतिवर्त
    • simultaneous r. — युगपत् प्रतिवर्त
    • spinal r. — मेरू-प्रतिवर्त
    • stapedial r. — स्टेपीडियस प्रतिवर्त
    • static r. — स्थैतिक प्रतिवर्त
    • stato-kinetic r. — स्थैतिक प्रतिवर्त
    • stretch r. — तनाव प्रतिवर्त
    • sucking r. — चूषण प्रतिवर्त
    • superficial r. — उपरिस्थ प्रतिवर्त
    • superficial abdominal r. — उपरिस्थ उदरीय प्रतिवर्त
    • tendon r. — कंडरा प्रतिवर्त
    • tonic r. — तानी प्रतिवर्त
    • tonic neck r. — ग्रीवा तानी प्रतिवर्त
    • unconditioned r. — निरोपाधि प्रतिवर्त
    • unloading r. — अवतारण प्रतिवर्त
    • vagopressure r. — वेगसदाबी प्रतिवर्त
    • vaso-epididymal r. — शुक्रवाहिनी-अधिवृषण प्रतिवर्त
    • vasovagal r. — वाहिका-वेगसी प्रतिवर्त
    • visceral r. (= organic reflex) — आशयिक प्रतिवर्त
    • visual righting r. — दृष्टि समस्थितिकर प्रतिवर्त
    • r. action — प्रतिवर्त क्रिया
  • reflexion (reflection) — परावर्तन
    • angle of r. (angle of reflection) — परावर्तन कोण
  • reflux — प्रतिवाह
    • artificial r. — कृत्रिम प्रतिवाह
    • hepato-jugular r. — यकृत्-जुगुलर प्रतिवाह
    • gastro-oesophageal r. — जठर-ग्रासनली प्रतिवाह
    • oesophagitis r. — प्रतिवाहज ग्रासनलीशोथ
    • vesico-ureteric r. — मूत्राशय-गवीनी प्रतिवाह
  • refractile — अपवर्तक
    • doubly r. — द्वि-अपवर्तक
    • singly r. — एकल अपवर्तक
  • refraction — अपवर्तन
    • dynamic r. — गतिक अपवर्तन सूचकांक
    • index of r. — अपवर्तन सूचकांक
    • molar r. — ग्राम-अणुक अपवर्तन, मोलर अपवर्तन
    • static r. — स्थैतिक अपवर्तन
  • refractionation — पुनः प्रभाजन
  • refractionist (=optist, optometerist) — दृष्टिमितिज्ञ, नेत्रापवर्तनीमितिज्ञ
  • refractivity — अपवर्तकता
  • refractometer — अपवर्तनांकमापी,रिफ्रेक्टोमीटर
    • Abbe r. — ऐबे अपवर्तनांकमापी
    • dipping r. — मज्जन अपवर्तनांकमापी
    • immersion r. — निमज्जन अपवर्तनांकमापी
  • refractoriness — 1- अननुसरणता 2- दुश्चिकित्स्य्ता
    • mercurial r. — पार दुश्चिकित्स्यता
  • refractory — दुश्चिकित्स्य, अननुसारी, उच्चतापसह, दुर्गलनीय
  • refrigerant — प्रशीतक
  • refrigeration — प्रशीतन
    • regional r. — क्षेत्रीय प्रशीतन
  • refrigerator — प्रशीतक, रेिफ्रजेरेटर
  • refuse-dump — कचरा, घूरा
  • regeneration — पुनर्जनन
    • endometrial r. — अंतर्गर्भाशयकला पुनर्जनन
  • regimen — विधान
    • biliary flush r. — पित्त संप्रवाही विधान
    • dietary r. — आहार विधान
    • drug r. — औषधि विधान
    • fasting r. — उपवास विधान
    • multidrug r. — बहुऔषधि विधान
  • region — प्रदेश, क्षेत्र
    • hypochondriac r. — अधः पर्शुक प्रदेश
    • hypogastric r. — अधोजठर प्रदेश
    • lacunous r. — रिक्तिका क्षेत्र
    • lumbar r. — कटि प्रदेश
    • pectroal r. — वक्ष प्रदेश
    • plateau r. — उच्च समपृष्ठ
    • precordial r. — पुरोहृद् क्षेत्र
    • subthalamic r. — निम्नचेतक प्रदेश, अधश्चेतक प्रदेश
    • umbilical r. — नाभि प्रदेश
  • regional — क्षेत्रीय, प्रादेशिक
  • register, stock — स्टॉक रजिस्टर, शेषमाल पंजी
  • registered — रजिस्ट्रीकृत, पंजीकृत
  • registered medical practitioner — पंजीकृत चिकित्सक
  • registering — अभिलेखी
  • registration — पंजीकरण
  • regression — प्रतिक्रमण
    • filial r. — संतानीय प्रतिक्रमण
    • r. line — प्रतिक्रमण रेखा
    • r. equation — प्रतिक्रमण समीकरण
  • regressive — प्रतिक्रामी
  • regulation — 1- विनियमन 2- नियमन
    • education r. — शिक्षा विनिमय
    • heat r. — ऊष्मा नियमन
    • labeling r. — लेबल विनियम
  • regulator, thermal — ताप नियंत्रक, थर्मल रेगुलेटर
  • regurgitant — प्रत्यावह, प्रत्यावाही
  • regurgitation — प्रत्यावहन
    • acid r. — अम्ल प्रत्यावहन
    • aortic r. — महाधमनी प्रत्यावहन
    • artificial r. — कृत्रिम प्रत्यावहन
    • functional pulmonic r. — क्रियात्मक फुप्फुस प्रत्यावहन
    • functional tricuspid r. — क्रियात्मक त्रिकपर्दी प्रत्यावहन
    • oesophageal r. — ग्रसनी प्रत्यावहन
    • organic tricuspid r. — आंगिक त्रिकपर्दी प्रत्यावहन
    • tricuspid r. — त्रिकपर्दी प्रत्यावहन
    • mitral r. — द्विकपर्दी प्रत्यावहन
  • rehabilitation — 1- पुनर्वास 2- पुनर्वासन, पुनरुत्थान
    • aural r. — श्रवण पुनःस्थापन
  • rehydration — पुनः आर्द्रीकरण
  • reineckate — रैनिकेट
  • reinfection, endogenous — अंतर्जात पुनःसंक्रमण
    • exogenous r. — बर्हिर्जात पुनःसंक्रमण
  • reinforcement — प्रबलन
  • rejection, homograft — स्वजाति-निरोप निराकरण
  • rejects — अपशिष्ट
  • rejuvenation — कायाकल्प, पुनर्युवन
  • relapse — आवृत्ति
    • long term r. — दीर्घकालीन आवृत्ति
    • minor r. — सौम्य आवृत्ति
    • parasite r. — परजीवी आवृत्ति
    • tyhoid r. — टाइफाइड आवृत्ति, आंत्र ज्वर आवृत्ति
  • relapsing — आवर्ती
  • relation — संबंध
    • structure-activity r. — संरचना-सक्रियता संबंध
  • relationship — संबंध
    • cause-effect r. — कार्य-कारण संबंध
    • dose-effect r. — मात्रा-प्रभाव संबंध
    • Duane-Hunt r. — दुआन-हंट संबंध
    • exponential r. (=logarithmic relationship) — चरघातांकी बंधुता
    • force-velocity r. — बल-वेग संबंध
    • host-parasite r. — पोषद-परजीवी संबंध
    • ventilation perfusion r. — संवातन-रक्तनिवेशन संबंध
  • relative — सापेक्ष, आपेक्षिक
  • relativity, biological — जैव आपेक्षिकता
  • relaxant — शिथिलक, शिथिलकर
    • centrally acting muscle r. — केंद्रीय कार्यकारी पेशी शिथिलक
    • non-depolarising r. — अविध्रुवन शिथिलक
    • radio-active muscle r. — रेडियाऐक्टिव पेशी शिथिलक
    • sphincter r. — संवरणी शिथिलक
    • uterine r. — गर्भाशय शिथिलक
  • relaxation — शिथिलन, श्रांति
    • cardiac r. — हृद् शिथिलन
    • cardioesophageal r. — अभिहृद्ग्रासनली शिथिलन
    • isometric r. — सममितीय शिथिलन
    • isotonic r. — समतानी शिथिलन
    • muscle r. — पेशी शिथिलन
    • r. time — शिथिलन काल, शिथिलन अवधि
  • relaxin — रिलेक्सिन
  • relay — रिले
  • release — मोचन
    • controlled r. (=sustained release) — नियंत्रित मोचन
    • pressure r. — दाब मोचन
    • protracted r. (=slow release) — मंद मोचन दीर्घकालिक मोचन
    • slow r. (=sustained release) — मंद मोचन
    • timed r. — सामयिक मोचन
  • relief — शमन, सहायता, विमोचन
    • die r. — रंध्र विमोचन, डाइ विमोचन
  • reliquum (reliq.) — शेष
  • Rem (Roentgen equivalent man) — रैम
  • remainder — शेष
  • remains, fragmentary — खंडात्मक अवशेष
    • contraction r. — संकुचन शेष
  • remains, vestigeal (=vestigeal organ) — अवशेषांग
  • remanence (=retentivity) — धारणशीलता
  • remedy — उपचार, औषध
    • household r. — गृहस्थ उपचार, घरेलू उपचार
    • magic r. — चमत्कारिक उपचार
    • Remijia pendunculata r. — रेमिजिया पैडन्कुलेटा
    • Remijia purdieana r. — रेमिजिया पर्डियाना
  • remineralize — पुनर्खनजीकरण
  • remission — विसर्ग
  • remitter — विप्रेषक
  • remnant — अवशेष
    • cystic duct r. — पित्ताशय वाहिनी अवशेष
    • embryological r. — भ्रूण अवशेष
    • nuclear r. — केंद्रकी अवशेष
    • urachus r. — यूरेकस अवशेष
  • remote — दूरवर्ती
  • remyelination — पुनर्माइलिनीभवन
  • renal — वृक्क, वृक्कीय
  • reniform — वृक्काकार
  • rennet — रेनेट
  • rennin — रेनिन
  • renninogen — रेनिनोजन
  • renogram, radioisotope — विकिरण-समस्थानिक वृक्कलेख, रेडियोआइसोटोप रीनोग्राम
  • renovascular — वृक्क-वाहिका
  • renovascular hypertension — वृक्कवाहिका अतिदाब
  • reoxygenation — पुनराक्सीजनीकरण
  • reovirus — रिओवाइरस
  • repair (wound) — विरोहण
    • plastic r. — संधान विरोहण
  • Rep (Roentgen equivalent physical) — रेप
  • reparative — विरोहक
  • repercolation — पुनःपरिस्रवण
  • replacement — प्रतिस्थापन
    • mitral valve r. — द्विकपर्दी कपाटिका प्रतिस्थापन
    • multiple valve r. — बहुकपाटिका प्रतिस्थापन
    • platelet r. — बिंबाणु प्रतिस्थापन
    • Proetz r. — प्रोएत्स प्रतिस्थापन
    • prosthetic r. — कृत्रिमअंग प्रतिस्थापन
  • replanted — पुनःरोपित
  • replating — पुनःप्लेटन
  • replenisher — पुनःपूरक
    • blood r. — रक्त पुनःपूरक
    • blood volume r. — रक्त आयतन पुनःपूरक
    • electrolyte r. — इलेक्ट्रोलाइट पुनःपूरक
  • replicate — दोहरा, प्रतिकृत
  • replication — प्रतिकृति
  • repolarisation, myocardial — हृद्पेशी पुनर्ध्रुवण
  • reports, medico-legal — चिकित्सा-वैध प्रतिवेदन
  • repose, angle of — विराम कोण
  • reposition — पुनःस्थापन
  • repositor — पुनःस्थापी, रिपोज़ीटर, पुनःस्थापित्र
    • iris r. — आइरिस रिपोज़ीटर, परितारिका पुनःस्थापित्र
  • representative, medical — औषध-निर्माता प्रतिनिधि
  • representative, professional service (=detailman) — व्यावसायिक सेवा प्रतिनिधि
  • reproduction — जनन
    • asexual r. — अलैंगिक जनन
    • cytogenic r. — कोशिकानुवंशिक जनन
    • differential r. — विभेदक जनन
    • gametic r. — युगमकी जनन
    • sexual r. — लैंगिक जनन
    • somatic r. — कायिक जनन
    • uniparental r. — एकपैतृक जनन
    • viral r. — वाइरस जनन
  • reproductive — जनन
    • r. fitness — जनन योगयता
  • reproductive biology — प्रजनन जीवविज्ञान, प्रजनन जैविकी
  • resazurin — रेसऐजु़रिन
  • research — अनुसंधान
    • aerospace medical r. — वांतरिक्ष आयुर्विज्ञान अनुसंधान
    • basic r. — आधारभूत अनुसंधान
    • clinical r. — लाक्षणिक अनुसंधान
    • council of scientific and industrial r. — वैज्ञानिक एवं औद्योगिक अनुसंधान परिषद्
    • fundamental r. — मौलिक अनुसंधान
    • Indian Council of Agricultural r. — भारतीय कृषि अनुसंधान परिषद्
    • Indian Council of Medical r. — भारतीय आयुर्विज्ञान अनुसंधान परिषद्
    • operational r. — क्रियात्मक अनुसंधान
  • resection — उच्छेदन
    • diathermy r. — डायाथर्मी उच्छेदन
    • palliative pulmonary r. — प्रशामक फुप्फुस उच्छेदन
    • pulmonary r. — फुप्फुस उच्छेदन
    • rib r. — पर्शुका उच्छेदन
    • submucous r. (=window resection) — अधःश्लेष्मला उच्छेदन
    • subperiosteal r. — अधःपर्यस्थि उच्छेदन
    • transurethral r. — पारमूत्र-मार्ग-उच्छेदन
  • resectotome — उच्छेदित्र, रिसेक्टोटोम
  • resene — रेसीन
  • reserve — संचिति, निचय
    • alkali r. — क्षार संचिति
    • blood oxygen r. — रक्त ऑक्सीजन संचिति
    • breathing r. — श्वास संचिति
    • cardiac r. — हृद् संचिति
    • coronary r. — हृद्धमनी संचिति
    • maximum breathing r. — अधिकतम श्वास संचिति
    • oxygen r. — ऑक्सीजन संचिति
    • ventilation r. — संवातन संचिति
  • reservoir — 1- आगार 2- जलाशय
    • impounding r. — अवरुद्ध जलाशय
    • rodent r. — कृंतक आगार
    • terminal r. — अंतस्थ कुंड
  • residual — अवशिष्ट
  • residual urine — अवशिष्ट मूत्र
  • residium, gastric — जठराहार-अवशेष
  • residue — अवशेष
    • combustion r. — दहनावशेष
    • expressed r. — निष्पीडित अवशेष
  • residuum — अवशेष
  • resin — रेजिन, राल
    • acid r. — अम्लीय रेजिन, एसिड रेजिन
    • aldeyhde r. — ऐल्डीहाइड रेजिन
    • amber r. (=colophny) — ऐम्बर रेजिन
    • ammoniacum gum r. — ऐमोनिएकम गम रेजिन
    • ester r. — ऐस्टर रेजिन
    • euphorbium r. — यूफोर्बियम रेजिन, यूफोर्बियम राल
    • exchange r. — विनिमय रेजिन
    • galbanum gum r. — गोल्बेनम गोंद रेजिन
    • gamboge gum r. — गैम्बूज गम रेजिन
    • ion-exchange r. — ऑयन-विनिमय रेजिन
    • jalap r. — जलप रेजिन
    • methacrylic r. — मेथेक्रिलिक रेजिन
    • mixed r. — मिश्र राल
    • podophyllum r. — पोडोफाइलम राल
    • sandarac r. — सेंडारक राल
    • scammony r. — स्केमोनी रेजिन, सकमुनिया रेजिन
  • resinification — रेजिनीकरण
  • resistance — प्रतिरोध
    • acquired r. — उपार्जित प्रतिरोध
    • air r. — वायु प्रतिरोध
    • airway r. — वायुपथ प्रतिरोध
    • antibiotic r. — प्रतिजीवी प्रतिरोध
    • aortic r. — महाधमनी प्रतिरोध
    • arterial r. — धमनी प्रतिरोध
    • arteriolar r. — धमनिका प्रतिरोध
    • capillary r. — केशिका प्रतिरोध
    • compression r. — संपीडन प्रतिरोध
    • cross r. — अन्योन्य प्रतिरोध
    • dessication r. — शुष्कन प्रतिरोध
    • drug r. — औषध प्रतिरोध
    • elastic r. — प्रत्यास्थ प्रतिरोध
    • heat r. — ऊष्मा प्रतिरोध
    • impact r. — संघट्ट प्रतिरोध
    • insulin r. — इन्सुलिन प्रतिरोध
    • intraclump r. — अंतःपुंज प्रतिरोध
    • mucosal r. — श्लेष्मा प्रतिरोध
    • natural r. — स्वाभाविक प्रतिरोध
    • nonelastic r. — अप्रत्यास्थ प्रतिरोध
    • oxygen r. — ऑक्सीजन प्रतिरोध
    • peripheral r. — परिसरीय प्रतिरोध
    • plasmodial r. — प्लाज़्मोडियम प्रतिरोध
    • primary drug r. — प्राथमिक औषधि प्रतिरोध
    • pulmonary vascular r. — फुप्फुसी वाहिका प्रतिरोध
    • radiation r. — विकिरण प्रतिरोध
    • relative r. — सापेक्ष प्रतिरोध
    • respiratory r. — श्वसन प्रतिरोध
    • rolling r. — लोटन प्रतिरोध
    • rupture r. — विदर प्रतिरोध
    • skin r. — त्वचा प्रतिरोध
    • specific r. — विशिष्ट प्रतिरोध
    • stage of r. — प्रतिरोधावस्था
    • structural r. — रचना प्रतिरोध
    • thermal r. — ताप प्रतिरोध
    • torsional r. — मरोड़ी प्रतिरोध
    • traction-compression r. — कर्षण-संपीडन प्रतिरोध
    • r. transferring factor (R.T.F.) — प्रतिरोध स्थानांतर कारक
  • resistant — सह, प्रतिरोधी
    • acid r. — अम्लसह
    • primary dapsone r. — प्राथमिक डेप्सोन प्रतिरोधी
    • secondary dapsone r. — द्वितीयक डेप्सोन प्रतिरोधी
  • resistivity — प्रतिरोधकता, प्रतिरोधिता
    • thermal r. — ताप प्रतिरोधिता, ऊष्मा प्रतिरोधिता
  • resolution — शमन, विभेदन
  • resonance — अनुनाद
    • ionic r. — आयनी अनुनाद
    • nuclear magnetic r. — न्यूक्लीय चुंबकीय अनुनाद
    • skodiac r. — स्कोडी अनुनाद
    • tympanitic r. — आध्मानी अनुनाद
    • vesicular r. (=normal pulmonary resonance) — कोष्ठकी अनुनाद
    • vocal r. — श्रव्यवाक् अनुनाद
  • resonant — अनुनादी
  • resorptive — पुनःशोषी
  • respiration — श्वसन
    • abdominal r. — उदरीय श्वसन
    • acidotic r. — अम्लमयताजन्य श्वसन
    • aerobic r. — ऑक्सीय श्वसन
    • anaerobic r. — अनॉक्सीय श्वसन
    • artificial r. — कृत्रिम श्वसन
    • assisted r. — सहायप्रदत्त श्वसन
    • augmented r. — वर्धित श्वसन
    • bacterial r. — जीवाणु श्वसन
    • Cheyne-Stock r. — चेन-स्टॉक श्वसन
    • collateral r. — सहपार्श्वी श्वसन
    • controlled r. — नियंत्रित श्वसन
    • cutaneous r. — त्वक् श्वसन
    • deep r. — गभीर श्वसन
    • diffusion r. — विसरण श्वसन
    • external r. — बहिःश्वसन
    • intermittent positive pressure r. (I.P.P.R.) — सविरामी धन दाब श्वसन (I.P.P.R.)
    • intermittent-positive negative pressure r. — सविरामी धन ऋण दाब श्वसन
    • internal r. — अंतःश्वसन
    • intrauterine r. — अंतर्गर्भाशय श्वसन
    • inverted r. — प्रतिलोम श्वसन
    • kussmaul's r. — कुसमॉल श्वसन
    • laboured r. — कष्ट श्वसन
    • manual controlled r. — हस्त नियंत्रित श्वसन
    • mechanical controlled r. — यंत्र नियंत्रित श्वसन
    • mouth to mouth r. — मुखाभिमुख श्वसन
    • mouth to nose r. — मुखाभिनासा श्वसन
    • paradoxical r. — विरोधाभासी श्वसन
    • pendulum r. — लोलकसम श्वसन
    • positive pressure r. — धनात्मक दाब श्वसन
    • shallow r. — उत्तान श्वसन
    • tissue r. — ऊतक श्वसन
  • respirator — श्वसित्र, रेस्पिरेटर
    • abdominal r. — उदर श्वसित्र
    • artifical r. — कृत्रिम श्वसित्र
    • box type r. — पेटिकारूप श्वसित्र, पेटिकारूप रेस्पिरेटर
    • chest r. — वक्ष श्वसित्र
    • chest abdomen r. — वक्ष-उदर श्वसित्र
    • cuirass type r. — वक्षस्त्राणरूप श्वसित्र, वक्षस्त्राणरूप रेस्पिरेटर
    • drinker r. (=iron lung) — ड्रिंकर रेस्पिरेटर, ड्रिंकर श्वसित्र (लोह फुप्फुस)
    • intermittent positive pressure r. — सविरामी धन दाब श्वसित्र
    • pressure limited r. — दाब नियंत्रित श्वसित्र
    • servo r. — सर्वो श्वसित्र
    • volume limited r. — आयतन नियंत्रित श्वसित्र
  • respiratory — श्वसन
  • respiratory distress — श्वसन संकट
  • responder, placebo — कूट-भेषज अनुक्रियता
  • response — अनुक्रिया, प्रतिवेदन
    • compensatory r. — क्षतिपूरक प्रतिवेदन
    • conditioned emotional r. (CER) — कृताभ्यास आवेश अनुक्रिया
    • conditioned avoidance r. — कृताभ्यास-परिहार अनुक्रिया
    • extensor r. — प्रसारक अनुक्रिया
    • flexor r. — आकुंचनी अनुक्रिया
    • inverse r. — प्रतिलोम अनुक्रिया
    • immune r. — प्रतिरक्षण अनुक्रिया
    • Moro r. — मोरो अनुक्रिया
    • motor end plate r. — प्रेरकतंत्रिका अंतप्लेटअनुक्रिय ा
    • osmotic r. — परासरणी अनुक्रिया
    • plantar r. — पादतल अनुक्रिया
    • pressor r. — दाब अनुक्रिया
    • primary stimulus r. — प्राथमिक उद्दीपक अनुक्रिया
    • reticulocyte r. — जाललोहितकोशिका अनुक्रिया, रेटिक्युलोसाइट अनुक्रिया
    • secondary stimulus r. — गौण उद्दीपक अनुक्रिया
    • stress r. — संघर्ष अनुक्रिया, आयास अनुक्रिया
    • suppression of immune r. — प्रतिरक्षण अनुक्रिया दमन
    • thalamic r. — चेतक अनुक्रिया
    • triple r. — त्रिविध अनुक्रिया
  • responsibility — उत्तरदायित्व
    • civil r. — सिविल उत्तरदायित्व
    • criminal r. — आपराधिक उत्तरदायित्व
    • doctrine of partial r. — आंशिक उत्तरदायित्व का सिद्धांत
  • rest (cell rest) — अवशिष्ट ऊतक
    • pancreatic r. — विस्थापित अग्न्याशय ऊतक
    • r. point — विराम बिंदु
  • resting — विश्रांति
  • restitution — प्रत्यावर्तन, प्रत्यानयन
  • restraint — निग्रह
  • restriction — निर्बंधन
  • restriction enzyme — प्रतिबंधन एन्ज़ाइम
  • resultant — परिणामी
  • Resuscitation — पुनरुज्जीवन
    • cardiac r. — हृद् पुनरुज्जीवन
    • circulatory r. — रक्त-परिसंचरण पुनरुज्जीवन
    • expired air r. — निःश्वसित वायु पुनरुज्जीवन
    • respiratory r. — श्वसन पुनरुज्जीवन
  • resuscitator — पुनरुज्जीवक
  • resuspension — पुनर्निलंबन
  • retalin — रिटेलिन
  • retardation — मंदता, मंदन
    • growth r. — वृद्धि मंदता
    • mental r. — मानसिक मंदता
    • physical r. — शारीरिक मंदता
    • speech r. — वाक् मंदता
  • retching — उबकाई
  • rete — रेटी, जाल
    • r. ovarii — डिंब ग्रंथि जाल
    • r. testis — वृषण जाल
  • retention — अवधारण, धारण
    • abnormal renal r. — अपसामान्य वृक्क अवधारण
    • extrarenal nitrogen r. — वृक्क-बाह्य नाइट्रोजन अवधारण
    • fluid r. — तरल अवधारण
    • foreign body r. — आगंतुक शल्य अवधारण
    • heat r. — ऊष्मा अवधारण
    • intra-hepatic billary r. — अंतर्यकृत पित्त धारण
    • post operative bladder r. — शस्त्रकर्मोत्तर मूत्रावधारण
    • puerperal r. — प्रसवोत्तर मूत्रावधारण
    • reflex r. — प्रतिवर्त मूत्रावधारण
    • sodium r. — सोडियम अवधारण
    • urine r. — मूत्र अवधारण
    • water r. — जल अवधारण
    • r. cyst — अवधारण पुटी
    • r. enema — अवधारण एनिमा
    • r. of personality — व्यक्तित्व धारण
  • retentive — धारक
  • reticular — जालीय, जाल
  • reticular degeneration — जालीय अपह्रास
  • reticulate — जालिकाभवन
  • reticulocyte — जाललोहितकोशिका, रेटिकुलोसाइट
  • reticulocytogenic — जाललोहितकोशिकाजनक
  • reticulocytopenia — जाललोहितकोशिकाल्पता
  • reticulocytosis — जाललोहितकोशिकाबहुलता
  • reticulo-endothelial — जालीय-अंतःकला
  • reticulo-endothelioma — जालीय-अंतःकलार्बुद
  • reticuloendotheliomatosis — जालीय-अंतःकलार्बुदता
  • reticuloendotheliosis — जालीय-अंतःकला-कोशिकता
    • leukaemic r. — श्वेतरक्तक जालीय अंतःकला-कोशिकता
    • nonlipid r. (Letterer-Wiwe disease) — अलाइपिडी जालीय-अंतःकला कोशिकता
  • reticulosis (reticuloendotheliosis) — जालिकाकोशिकता, रेटिकुलोसिस
    • benign r. — सुदम रेटिकुलोसिस
    • histiocytic medullary r. — हिस्टियोसाइटी अंतस्था जालिकाकोशिकता
    • malignant r. — दुर्दम जालिकाकोशिकता
    • primary r. — प्राथमिक जालिकाकोशिकता
  • reticulospinal — जालीय-मेरु-
  • reticulum — जालिका
    • endocytoplasmic r. — अंतःकोशिकाद्रव्य जालिका
    • endoplasmic r. — अंतःप्रद्रव्यजालिका
    • nuclear r. — केंद्रकीय जालिका
    • rough endoplasmic r. — रूक्ष अंतःप्रद्रव्य जालिका
    • sarcoplasmic r. — सार्कोप्लाज्मी जालिका
    • smooth endoplasmic r. — चिकनी अंतःप्रद्रव्य जालिका
  • retina — दृष्टिपटल, रेटिना
  • retinal — रेटिना-, दृष्टिपटल-
  • retinaculum — उपबंधनी
    • extensor r. — प्रसारक उपबंधनी
    • flexor r. — आकुंचिका उपबंधनी
  • retinene — रेटिनीन
  • retinitis — 1- दृष्टिपटल-अपह्रास 2- दृष्टिपटलशोथ
    • albuminuric r. — एल्बूमिन-मेहज अपह्रास
    • exudative r. — निस्रावी दृष्टिपटल-विकृति
    • renal r. — वृक्कज दृष्टिपटल अपह्रास
    • r. gestationis — गर्भज दृष्टिपटलशोध
    • r. pigmentosa — रेटिनाइटिस पिगमेंटोजा, वर्णकित दृष्टिपटल-अपह्रास
    • r. pigmentosa inversa jsfVukbfVl fixesaVkstk buolkZ — ] प्रतिलोम वर्णकित दृष्टिपटल-अपह्रास
    • r. proliferens (=proliferating r.) — प्रफली दृष्टिपटल-अपह्रास
    • r. punctata albescens — रेटिनाइटिस पंक्टेटा ऐल्बीसेंस, श्वेत बिंदु दृष्टिपटल-अपह्रास
  • retinitis pigmentosa — वर्णकित दृष्टिपटल अपह्रास
    • primary r.p. — प्राथमिक वर्णकित दृष्टिपटल अपह्रास
    • secondary r. — द्वितीयक वर्णकित दृष्टिपटल अपह्रास
  • retinoblastoma — रेटीनोब्लास्टोमा
  • retinochoroiditis — दृष्टि-रंजितपटलशोथ, रेटिनोकोरॉइडाइटिस
  • retinochoroiditis, juxtapapillary — पैपिला-आसन्न दृष्टि रंजितपटल-शोथ
  • retinogram — दृष्टिपटललेख, रेटिनोग्राम
  • retinopathy — दृष्टिपटलविकृति
    • arteriosclerotic r. — धमनीकाठिन्य दृष्टिपटलविकृति
    • circinate r. — वृत्ताकार दृष्टिपटलविकृति
    • diabetic r. — मधुमेहजन्य दृष्टिपटल विकृति
    • exudative r. of coats — कोट्स की निस्रावी दृष्टिपटलविकृति
    • hypertensive r. — अतिरक्तदाबी दृष्टिपटलविकृति
    • leukaemic r. — श्वेतरक्तताजन्य दृष्टिपटल विकृति
  • retinoscope — 1- नेत्र-अपवर्तनमापी 2- दृष्टिपटलदर्शी
  • retinoscopy — 1- दृष्टिपटलदर्शन 2- नेत्रापवर्तनमापन
    • dynamic r. — गतिशील दृष्टिपटलदर्शी
    • Priestley Smith r. — प्रीस्टले स्मिथ दृष्टिपटलदर्शी
    • static r. — स्थिर दृष्टिपटलदर्शी
    • streak r. — रेखा दृष्टिपटलदर्शी
  • retractility — प्रत्याकुंचलनशीलता
  • retraction — प्रतिगमन, आकुंचन
    • clot r. — आतंच आकुंचन, स्कंद आकुंचन
    • head r. — शीर्ष प्रतिगमन
    • involuntary r. — अनैच्छिक प्रतिगमन
    • lid r. — वर्त्म प्रतिगमन
    • systolic r. (=systolic recession) — प्रकुंचन प्रतिगमन
    • r. of the nipple — चूचुक प्रतिगमन
  • retractor — 1- आकुंचक 2- निवर्तित्र, रिट्रैक्टर
    • abdominal r. — उदरीय आकुंचक
    • brain r. — मस्तिष्क निवर्तित्र, मस्तिष्क रिट्रैक्टर
    • Doyen's r. — डोएन निवर्तित्र
    • malleable r. — नम्य निवर्तित्र, नम्य रिट्रेक्टर
    • self retaining r. — स्वधारक निवर्तित्र, स्वधारक रिट्रैक्टर
  • retreatment — 1- पुनश्चिकित्सा, 2- पुनःसंसाधन
  • retro — प्रत्यक्-, पश्च-, प्रति
  • retrobulbar — पश्चनेत्रगोलक
  • retrocaecal — प्रत्यक्-उंडुक
  • retrocolic — प्रत्यक्-बृहदांत्र
  • retroduodenal — प्रत्यगग्रहणी
  • retroflexion — पश्चाकुंचन
  • retrognathia (=micrognathia) — प्रत्यक्-अधोहनु
  • retrograde — प्रतिगामी, पश्चगतिक
  • retrogressive — प्रतीपगामी, प्रतिक्रमणी
  • retrolental — लेन्सपश्च
  • retrolingual — प्रत्यक्-जिह्वा
  • retroperitoneal — प्रत्यक्-पर्युदर्या
  • retroperitonitis, sclerosing — काठिन्यकर प्रत्यक्-पर्युदर्याशोथ
  • retropharyngeal — प्रत्यक्-ग्रसनी
  • retropubic — प्रत्यक्-जघनास्थि
  • retropulsion — पश्चसरण
  • retrosternal — प्रत्यक्-उरोस्थि
  • retroversion — पश्चनति
    • acquired r. — उपार्जित पश्चनति
    • fixed r. — स्थिर पश्चनति
    • puerperal r. — प्रसवोत्तर पश्चनति
  • retrovirus — रेट्रोवायरस
  • retroversion of uterus — गर्भाशय पश्चनति
  • retrovitamins A — रेट्रोविटामिन A वर्ग, प्रत्यक् विटामिन A वर्ग
  • retting — गलाना, सड़ाना
  • reunion — पुनःसंयोग
  • reversal — 1- परिवर्तन 2- उत्क्रमण
    • negative r. — ऋणात्मक उत्क्रमण
    • positive r. — धनात्मक उत्क्रमण
    • point of r. — उत्क्रमण बिंदु
    • sex r. — लिंग परिवर्तन
    • vasomotor r. — वाहिकाप्ररेक उत्क्रमण
    • r. reaction — उत्क्रमी प्रतिक्रिया
  • reverse crossing — उत्क्रम संकरण
  • reverse transcriptase — उत्क्रम ट्रान्सक्रिप्टेज़
  • reversibility — उत्क्रमणीयता
  • reversion — उत्क्रमण
    • colour r. — वर्णोत्क्रमण
  • revolute — कोरकुंचित
  • reward, conditioned — सोपाधि प्रतिफल
  • rhabarberone — रैबार्बेरोन
  • rhabdom — रैब्डॉम
  • rhabdomere — रैब्डॉमियर
  • rhabdovirus — रैब्डोवायरस
  • rhabdomyoma — रेखीपेशी-अबुर्द, रैब्डोमायोमा
  • rhabdomyosarcoma — रेखीपेशी-सार्कोमा रैब्डोमायोसार्कोमा
  • rhagades — परिद्वार क्षत-चिह्न
  • rhamnose — रैम्नोज
  • Rhamnus carniolica — र्हैमनस कार्निओलिका
  • Rhamnus cathartica — र्हैमनस कैथार्टिका
  • Rhamnus purshiana — र्हैमनस पर्शियाना
  • rhaphe (=raphe) — तुन्नसेवनी
  • rhaponticin — रेपॉन्टिसिन
  • Rh blood group system Rh — रक्तवर्ग तंत्र
  • Rh genotyping Rh — जीनप्ररूपण
  • Rh grouping Rh — वर्ग-निर्धारण
  • Rh grouping serum Rh — वर्ग-निर्धारण सीरम
  • rhein, dianthrene of — र्हेइन डाइऐन्थ्रीन
  • rheobase — रीओबेस
  • rheology — प्रवाहिकी, रिओलॉजी
  • rheonigrin — रिओनाइग्रिन
  • rheostat — धारा-नियंत्रक, रिओस्टेट
  • rhesus — रीसस
  • rhesus factor — रीसस फैक्टर
  • rhesus system — रीसस प्रणाली
  • Rheum emodin — रीयम इमोडिन
  • Rheum rhaponticum — रीअम रेपॉन्टिकम
  • rheumatic — रूमेटी, आमवात
    • r. arthritis — रूमेटी संधिशोध
    • r. chorea — रूमेटी लास्य, रूमेटी कोरिया
    • r. fever — रूमेटी ज्वर
    • r. heart disease — रूमेटी हृद्-रोग
    • r. nodules — रूमेटी पर्विकाएं
  • rheumatism — रुमेटिज्म, आमवात
    • articular r. — संधि आमवात
    • muscular r. — पेशी आमवात
    • palindronic r. — पुनरावर्ती आमवात
  • rheumatoid — रूमेटॉइड
    • r. arthritis — रूमेटॉइड संधिशोथ
    • r. factor — रूमेटाइड कारक
    • r. nodule — रूमेटाइड पर्विका
  • rheumatologist — रूमेटिज्मविज्ञानी, रूमेटोलॉजिस्ट
  • rheumatology — रूमेटी रोगविज्ञान
  • rhinal — घ्राण
  • rhinarium — नासा-प्रदेश
  • rhinencephalon — घ्राण-मस्तिष्क
  • rhinial — घ्राण
  • rhinion — नासामूल-बिंदु, नासास्थि-बिंदु
  • rhinitis — 1- नासाशोथ 2- नासास्राव
    • allergic r. — एलर्जी नासाशोथ
    • atrophic r. — शोषी नासाशोथ
    • acute catarrhal r. (common cold) — तीव्र प्रतिश्याय नासाशोथ (जुकाम)
    • chronic atrophic r. — चिरकारी शोषी नासाशोथ
    • chronic hypertrophic r. — चिरकारी अतिवृद्ध नासाशोथ
    • chronic non-specific infective r. — जीर्ण अविशिष्ट संक्रामक नासाशोथ
    • endocrine r. — अंतःस्रावी नासास्राव
    • fibrinous r. — फिब्रिनी नासाशोथ
    • endocrine r. — अंतःस्रावी नासास्राव
    • fibrinous r. — फिब्रिनी नासाशोध
    • hypertrophic r. — अतिवद्धिक नासाशोथ
    • membranous r. — कलास्रावी नासाशोथ
    • metabolic r. — चयापचयज नासास्राव
    • psychological r. — मनोजन्य नासास्राव
    • purulent r. — सपूय नासाशोथ
    • vasomotor r. — वाहिकाप्रेरक नासास्राव
    • r. sicca — शुष्क नासाशोथ
    • r. medicamentosa — औषधज नासाशोथ
  • rhinolalia — अनुनासिकता-दोष
    • r. aperta — असंवृत्तीय अनुनासिकता-दोष
    • r. clausa — रोधज अनुनासिकता-दोष
  • rhinolith — नासाश्मरी
  • rhinology — नासाज्ञान
  • rhino-pharyngitis (=gangosa) — नासाग्रसनीशोथ
  • rhinophyma — राइनोफाइमा
  • Rhinopithecus — राइनोपिथिकस
  • rhinoplasty — राइनोप्लास्टी, नासासंधान
  • rhinopolypus (=nasal polyp) — नासापॉलिप
  • rhinorrhea — नासास्राव
    • cerebro-spinal r. — मस्तिष्क-मेरुद्रव नासास्राव
    • post-traumatic cerebrospinal r. — अभिघातोत्तर मस्तिष्कमेरुद्रव नासास्राव
  • rhinoscleroma — राइनोस्क्लेरोमा, नासाकठिनार्बुद
  • rhinoscopy — नासा-दर्शन
    • anterior r. — अग्र नासादर्शन
    • median r. — मध्यम नासादर्शन
    • posterior r. — पश्च नासादर्शन
  • rhinosporidiosis — राइनोस्पोरिडियमता
  • Rhinosporiudim seeberi — राइनोस्पोरिडियम सीबेरी
  • rhinotomy — नासाछेदन
  • rhinovirus — राइनोवायरस
  • Rhipicephalus — राइपीसिफेलस
    • R. sanguineus — राइपीसिफेलस सेन्गुइनियस
  • Rhizobium — राइज़ोबियम
  • rhizome — प्रकंद
    • arnica r. (arnica root) — आर्निका प्रकंद
    • couch grass r. (=Triticum repens) — काउच ग्रास प्रकंद
    • galangal r. (lesser galangal) — कुर्लिजन प्रकंद
    • gelsemium r. (yellow jasmine root) — जैल्सेमियम प्रकंद
    • hydrastis r. (golden seal rhizome) — हाइड्रेस्टिस प्रकंद
    • male fern r. — मेल फर्न प्रकंद
    • orris r. (=orris root) — ऑरिस प्रकंद, कोरक प्रकंद
    • podophyllum r. — पोडोफाइलम प्रकंद
    • rhubarb r. — रूबार्ब राइजो़म, रेबंद चीनी प्रकंद
    • sanguinaria r. (blood root) — सैगयुनेरिया प्रकंद
    • serpentary r. (serpentary root) — सर्पेंटरी प्रकंद
    • sumbul r. (musk root =sumbul root) — सुम्बुल प्रकंद
    • sweet flag r. — उग्रगंधा प्रकंद, वच प्रकंद
    • turmeric r. — हरिद्रा, हल्दी
    • valerian r. — तगर प्रकंद
  • rhizomelic — स्कंध-नितंब संधि प्रभावी
  • Rhizopoda — राइज़ोपोडा
  • rhizopus — राइज़ोपस
  • rhizotomy — मेरुतंत्रिकामूलछेदन
    • anterior r. — अग्र मेरुतंत्रिकामूलछेदन
    • chemical r. — रासायनिक मेरुतंत्रिकामूलछेदन
    • posterior r. — पश्च मेरुतंत्रिकामूलछेदन
  • Rhodophyceae — रह्ोडोफाइसी
  • rhodopsin — रोडॉप्सिन
  • rhodopsin cycle — रोडोप्सिन चक्र
  • rhonchi — रॉन्काई
    • sibilant r. — सीत्कारी रॉन्काई
    • sonorous r. — सुस्वनिक रॉन्काई
  • rhubarb — रेबंदचीनी
    • compound powder of r. (=Gregory's powder =pulvis rhei compositus) — सम्मिश्र रेबंदचीनी चूर्ण
    • muscovitic r. — मस्को रूवार्व
  • Rhus contius — रस कोटाइनस
  • Rhus semialata — रस सेमियालेटा
  • Rhus succedanea — रस सक्सीडेनिआ (काकड़ासिंधी वृक्ष)
  • rhynchota — रिन्कोटा
  • rhythm — ताल, अनुक्रम
    • alpha r. (=Berger rhythm) — ऐल्फा ताल
    • atrioventricular nodal r. — अलिंद-निलय पर्वक ताल
    • bigeminy r. (coupling r.) — दिव्-स्पंद ताल
    • biological r. — जीव नियतकालिकता
    • canter r. — अर्धवल्गित ताल
    • cardiac r. — हृद् ताल
    • circadian r. — चक्री ताल
    • circus r. (=circus movement) — चक्री ताल, चक्री गति
    • coronery sinus r. — हद् शिरानाल ताल
    • coupled r. — युगमी ताल
    • ectopic r. (=heterotopic r.) — अस्थानी ताल
    • escape r. — प्रतिस्थापी ताल
    • gallop r. — वल्गित ताल
    • idioventricular r. — स्वचालित-निलय ताल
    • nodal r. — पर्वक ताल
    • presystolic gallop r. — पुरःप्रकुंचन वल्गित ताल
    • scapulo-humeral r. — अंसफलक-प्रगंड अनुक्रम
    • sinoatrial r. (=nomotopic) — शिरानाल-अलिंद ताल, (सामान्य-स्थानिक ताल)
    • sinus r. — शिरानाल-अलिंदपर्व ताल, साइनस ताल
    • tripple r. — त्रिताल
    • ventricular r. — (हृद्) निलय-ताल
  • rhythmical — तालबद्ध
  • rhythmicity — तालता
  • rhytidoma — राइटिडोमा
  • rib (costa) — पर्शुका, पसली
    • cervical r. — ग्रैव पर्शुका
    • false r. — कूट पर्शुका
    • floating r. — प्लावी पर्शुका
    • vertibral r. — कशेरुका पर्शुका
    • vertebro-chondral r. — कशेरुकोपास्थि पर्शुका
    • vertebro-sternal r. — कशेरुका-उरोस्थि पर्शुका
  • rib cage — पर्शुका पिंजर
  • rib-notching — पर्शुका-भंगिका
  • rib-spreader — पर्शुका-प्रसारक, रिब-स्प्रैडर
  • riboflavin — राइबोफ्लेविन
  • ribonuclease — राइबोन्युक्लिएस
  • ribonucleic acid (RNA) — राइबोन्युक्लिक अम्ल
    • heterogenous RNA — इतरजन आर-एन-ए-
    • messenger RNA — दूत आर-एन-ए-, मेसेंजर आर-एन-ए-
    • nuclear RNA — केंद्रकीय आर-एन-ए-
    • ribosomal RNA — राइबोसोमल आर-एन-ए-
    • small nuclear RNA — लघु केंद्रकीय आर-एन-ए-
    • transfer RNA — स्थानांतरण आर-एन-ए-
  • ribonucleoprotein — राइबोन्युक्लिओप्रोटीन
  • ribose — राइबोज़
  • ribosome — राइबोसोम
  • rice — चावल
    • atap r. — अरवा चावल, आतप चावल
    • polished r. — परिष्कृत चावल, पॉलिश किया चावल
    • r. bodies — चावल पिंड
    • r. water stool — चावल-जलवत् मल
  • Richarsonia scabra — रिचार्डसोनिया स्केब्रा
  • ricin — राइसिन
  • Ricinus communis — रिसिनस कम्युनिस (एरंड पादप)
  • rickets — फक्क रोग, रिकेट्स
    • acrobatic r. — पेशीशिथिलज फक्करोग
    • adult r. — वयस्क फक्करोग
    • coeliac r. — कुक्षि फक्करोग
    • congenital r. — जन्मजात फक्करोग
    • endogenous r. — अंतर्जात फक्करोग
    • fetal r. — गर्भज फक्करोग
    • hypophosphataemic r. — अल्पफॉस्फेटरक्तज फक्करोग
    • nutritional r. — पोषणज फक्करोग
    • refractory r. — चिकित्सारोधी फक्करोग
    • renal r. — वृक्कज फक्करोध
    • tardy r. — विलंबित फक्करोध
    • vit-D dependent r. — विटामिन-D आश्रित फक्करोग
    • vitamin resistant r. — विटामिन प्रतिरोधी फक्करोग
  • Rickettsia — रिकेट्सिया
    • R. akari — रिकेट्सिया अकारी
    • R. burneti (Coxiella burneti) — रिकेट्सिया बर्नेटी (कॉक्सीला बर्नेटी)
    • R. mooseri — रिकेट्सिया मूसेरी
    • R. orientalis — रिकेट्सिया ओरिएन्टेलिस
    • R. provazeki — रिकेट्सिया प्रोवेजे़की
    • R. quintana — रिकेट्सिया क्विंटाना
    • R. rickettisi — रिकेट्सिया रिकेट्सी
    • R. tsusugamushi — रिकेट्सिया शुशगामूशी
  • rickettsial pox — रिकेट्सी स्फोट
  • rickety rosary — रिकेटी गुटिका-माला
  • rider — राइडर
  • Rideal Walker Coefficient (phenol co-efficient) — रीडियल वाकर गुणांक (फिनॉल गुणांक)
  • ridge — कटक
    • alveolar r. — दंतोलूखल कटक
    • brow r. — भ्रू कटक
    • bulbar r. — हृद्कंद कटक
    • bulboventricular r. — कंद-निलय कटक
    • genital r. (=germinal ridge) — जननेंद्रिय कटक
    • interureteric r. — अंतरा-गवीनी कटक
    • mesonephric r. — अद्य-मध्यवृक्क कटक
    • milk r. — स्तन कटक
    • oblique r. — तिर्यक कटक
    • supracondylar r. — अधिस्थूलक कटक
    • supraorbital r. — अधिनेत्रगुहा कटक
    • urogential r. — मूत्र-प्रजननांग कटक
  • ridged torus — कटकित स्थूलक
  • ridging — कटकीकरण
    • lingual r. — जिह्वा कटकीकरण
    • vertical r. — ऊर्ध्वाधर कटकीकरण
  • right (dexter) — दक्षिण
    • r. handed — दक्षिण हस्तक
    • r. handedness — दक्षिण हस्तता
    • r. anterior oblique (RAO) — दक्षिण अग्र तिर्यक
    • r. posterior oblique (RPO) — दक्षिण पश्च तिर्यक
  • rigidity — कठोरता, दृढ़ता
    • board like r. — पट्ट सम कठोरता, पट्ट सम दृढ़ता
    • cadaveric r. (=rigor mortis) — मुत्युज काठिन्य
    • cerebellar r. — अनुमस्तिष्क कठोरता
    • cervical r. — ग्रीवा कठोरता
    • cicatricial r. — क्षतांकज कठोरता
    • cogwheel r. — दतुंर-चक्र दृढ़ता
    • decerebrate r. — छिन्न-मस्तिष्क दृढ़ता
    • elasticity of r. — दृढ़ता-प्रत्यास्थता
    • functional r. — क्रियात्मक कठोरता
    • hemiplegic r. — पक्षाघाती कठोरता
    • hysterical r. — हिस्टीरिया कठोरता
    • organic r. — कायिक कठोरता
    • paraplegic r. — अधरांगघाती दृढ़ता
    • plastic type r. — सुघट्य कठोरता
    • postmortem r. — मरणोत्तर कठोरता
    • progressive r. — प्रगामी कठोरता
    • spasmodic r. — आकर्षी कठोरता
  • rigor — 1- काठिन्य 2- शीतकंप
    • heat r. — ऊष्मा काठिन्य
    • r. mortis — मृत्युज काठिन्य
  • rima — रेखाछिद्र
    • r. glottidis — कंठ रेखाछिद्र
    • r. vestibuli — प्रघाण रेखाछिद्र
  • rind — 1- वल्क 2- छिलका
  • ring — वलय
    • abdominal external r. — बाह्य उदरीय वलय
    • abdominal internal r. — आभ्यंतर उदरीय वलय
    • anorectal r. — गुदमलाशय वलय
    • aortic r. — महाधमनी वलय
    • Bandle's r. — बैंडल वलय
    • basophilic peripheral r. — क्षाररागी परिसरीय वलय
    • cabot r. — काबो वलय
    • ciliary r. — रोमक वलय
    • contraction r. — संकुचन वलय
    • cutting r. — कर्तन वलय
    • elbow r. — कूर्पर वलय
    • ethyleneimine r. — एथिलीनइमीन रिंग
    • femoral r. — और्वी वलय
    • fibrocartilaginous r. — तंतूपास्थि वलय
    • Fleischer's r. — फ्लाइशेर वलय
    • gas r. — गैस वलय
    • Grafenberg r. — ग्रैफिनबर्ग वलय
    • heel r. — पार्णि वलय
    • hydraulic r. — द्रव्ाचालित वलय
    • inguinal r. — वंक्षण वलय
    • limbic r. — लिंबस वलय, किनारी वलय
    • naphthodiazafluorene r. — नैफ्थोडायजाफ्लोरीन वलय
    • nonlocalized r. — अस्थानिक वलय
    • nonplanar r. — विभिन्न-तलीय वलय
    • obturating r. — रोधी वलय
    • pathological retraction r. — वैकृत निवर्तन वलय
    • physiological retraction r. — स्वाभाविक निवर्तन वलय
    • quinuclidine r. — क्विनुक्लिडीन वलय
    • retraction r. — (गर्भाशय) प्रतिगमन वलय
    • Schwalbe's r. — श्वाल्बे-वलय
    • scleral r. — श्वेतपटल वलय
    • umbilical r. — नाभि वलय
    • vascular r. — वाहिका वलय
    • waldeyer's r. — वाल्डेयर वलय
    • water r. — जल वलय
    • r. fracture — वलय अस्थिभंग
    • r. finger — अनामिका
    • r. sequestrum — वलय विविक्तांश
    • r. test — वलय परीक्षण
  • ringlet — केशकुंडलिका
  • ringworm — दद्रु, दाद
  • rinser, rotary — घूर्णी प्रक्षालक
  • riochelle salt — रोशेल लवण
  • ripening — परिपाक, पकना
  • rippling — कंकतन
  • ristocitin — रिस्टोसिटीन
  • risus — हास्यानुकारी
  • risus sardonicus — राइसस सार्डोनिकस, हास्यानुकारी मुखभंग
  • ritual, ethico-medical — नीति चिकित्सा कला
  • Rochalimaea Quintana — राकेलिमिया क्विंटाना
  • Roccella — रोसेला
  • rock, granite — ग्रेनाइट शैल
  • rod — शलाका, दंड
    • axis traction r. — अक्ष कर्षक दंड
    • non sporing r. — अस्पोरकारी दंड
    • spore forming aerobic r. — स्पोरजन वातजीवी दंडाणु
    • spore forming anaerobic r. — स्पोरजन अवातजीवी दंडाणु
    • r. compass — शलाका कम्पास
    • r. retina — शलाका दृष्टिपटल
    • r. and cones — शलाका और शंकु
  • rodent — कृंतकप्राणी
  • rodenticide — कृंतकप्राणीनाशी, रोडेंटनाशी
  • roentgen — रुन्टगेन
  • roentgenogram — रुन्टगेन चित्र
  • roentgenographic — रुन्टगेन आलेखी
  • roentgenography — रुन्टगेनोग्राफी
  • roentgenokymogram — रुन्टगेन-काइमोग्राम
  • roentgenologist (=radiologist) — विकिरण विज्ञानी
  • roentgenology — रुन्टगेन विज्ञान, विकिरण विज्ञान
  • roentgenoscopic — रुन्टगेनदर्शी
  • roller, pill — गोली बेलन
  • rolling — दोलन
    • head r. — शीर्ष दोलन
  • rolling movement — बेलन गति
    • pill r.m. — गोली बेलन गति
  • rongeur — रोंजे
  • rotenone — रोटेनोन
  • room — कक्ष
    • delivery r. — प्रसव कक्ष
    • dark r. — अंध कक्ष
    • labour r. — प्रसवपूर्व कक्ष
    • operating r. — शस्त्रकर्म कक्ष
    • post-operative r. — शस्त्रकर्मोत्तर कक्ष
    • recovery r. — उपलब्धि कक्ष
    • transfer r. — अंतरण कक्ष
  • roominess (=specific volume) — विशिष्ट आयतन
  • root (radix) — मूल
    • aconite r. — एकोनाइट मूल, मोहरी, बचनाग
    • alkanet r. (=alkanna root) — ऐल्कानेट मूल
    • basal optic r. (=posterior accessory optic tract) — आधारी दृष्टितंत्रिका मूल
    • blood r. — ब्लड रूट
    • bryony r. (=colombo root) — ब्रायोनी मूल
    • derris r. — डैरिस मूल
    • east indian r. — ईस्ट इंडियन रूट
    • indian aconite r. (=bikh=bish) — इंडियन एकोनाइट मूल
    • marshmallow r. (=althea root) — गुलखेरु मूल
    • mesencephalic r. — मध्यमस्तिष्क मूल
    • nardus r. — जटामांसी मूल
    • nerve r. — तंत्रिका मूल
    • pteridophyte r. — टेरिडोफाइट मूल
    • rhatany r. (peruvian rhatany) — रेटेनी मूल
    • senega r. (=seneca snake root) — सेनेगा मूल
    • tap r. (=principal root) — मुख्य मूल
  • root-bark, pomegranate — दाडि़म मूल-छाल
  • root bulb — मूल कंद
  • root canal — मूल नालिका
    • r.c. infection — मूल नालिका संक्रमण
    • r.c. treatment — मूल नालिका चिकित्सा
  • root section (rhizotomy) — मेरु तंत्रिकामूल छेदन
    • extraspinal r. s. — मेरुदंडबाह्य तंत्रिकामूल छेदन
  • root of iris — परितारिका-मूल
  • rootstock — मूलसम-प्रकंद
  • ropiness — रज्जुत्व
  • Rorschach test — रोशार्क परीक्षण
  • Rosa canina — रोजा केनाइना
  • Rosa centifolia — रोजा सेन्टिफोलिया
  • Rosa damascena — रोजा डैमेसेना
  • Rosa galica — रोजा गैलिका
  • Rosa villosa — रोजा विलोसा
  • rosacea — गुलाबी, रक्तिम, गुलाबसम
    • acne r. — रक्तिम पनसिका
  • rosaniline hydrochloride — रोजेनिलीन हाइड्रोक्लोराइड
  • rose, red (=provin's rose) — गुलाब, गुलाब जल
  • rose-hip — रोज़ हिप
  • rosette — रोसेट, स्तवक
    • pseudo-r. — मिथ्या स्तवक, मिथ्या रोजे़ट
    • true r. — यथार्थ स्तवक, यथार्थ रोज़ेट
    • r. phenomenon — स्तवक परिघटना
    • r. test — स्तवक परीक्षण
  • Rose-Waaler test — रोज़-वालर परीक्षण
  • rose-water — गुलाब जल
  • rosin-liquid — द्रव राल, द्रव रोजिन
  • rostral — चंचु
  • rostrum — चंचु, रोस्ट्रम
    • sphenoidal r. — जतूक चंचु
  • rot — 1- विगलन 2- रोग
    • grinder's r. — संगतराश रोग
    • liver r. — यकृत् विगलन
  • rotameter — घूर्णमापी, रोटामीटर
  • rotation — घूर्णन
    • dextro-r. — दक्षिण ध्रुवण घूर्णन
    • external r. — बहिघूर्णन
    • internal r. — अंतःघूर्णन
    • levo-r. — वाम ध्रुवण घूर्णन
    • mal-r. — कुघूर्णन
    • optical r. — ध्रुवण घूर्णन
    • specific r. — विशिष्ट घूर्णन
  • rotenone — रोटेनोन
  • rotor — परिभ्रमक, रोटर
    • centrifuge r. — अपकेंद्रित्र परिभ्रमक
  • rotula — गोलक
  • rotatores — विवर्तिका
  • roughage — रूक्षअंश, रफेज
  • rouleaux — गुल्ली
  • rouleaux formation — गुल्ली रचना, रूले रचना
  • route — मार्ग
    • canine fossa r. (=caldwell-Luc operation) — रदनक खात मार्ग (काल्डवेल लक शस्त्रकर्म)
    • extraperitoneal r. — पर्युदर्या बाह्य मार्ग
    • intranasal r. — अंतर्नासा मार्ग
    • pars plana r. — रोमक समतल मार्ग
    • vaginal r. — योनि मार्ग
  • rub — रब, घर्ष, घर्ष-ध्वनि
    • hepatic r. — यकृत् घर्ष
    • pericardial friction r. — हृदयावरण घर्ष-ध्वनि
    • pleural r. — परिफुप्फुस घर्ष, फुप्फसावरण घर्ष
  • rubber — रबड़
    • antistatic r. — स्थैतिक विद्युतरोधी रबड़
    • heat vulcanised r. — ऊष्मा वल्कनित रबड़
    • para r. — पैरा रबड़
    • r. skin — रबड़ चर्म
  • rubefacient — रक्तिमाकर
  • rubeola — रूबिओला
  • rubella — रूबेला
  • rubeosis — नववाहिकामयता, रुबिओसिस
  • rubeosis iridis — नववाहिकामय परितारिका
    • Rubia cordifolia r. — रुबिया कॉर्डिफोलिया
  • rubicund — लालवर्ण
  • rubidium — रुबीडियम
  • rubijervine — रुबिजर्वाइन
  • rubor — रक्तिमा
  • rubric, purity — परिशुद्धता मानक
  • rubroreticular — लाल केंद्रक जाल
  • rubrospinal — लाल केंद्रक मेरु-, रुब्रोस्पाइनल
  • rubus idaeus — रुबस आइडीयस
  • rudiment — मूलांग, आद्यावशेष
    • embryonic r. r. (mammilla) — भ्रूण मूलांग
  • rudimentary — मूलांगी
  • rufosity — लाल केशी
  • rugae — झुर्रियां
  • rugose — झुर्रीदार
  • rugosity, giant — महा झुर्रीमयता
  • rugulose — रुगुलोस
  • rule — नियम
    • Allen's r. — ऐलन नियम
    • Bergman's r. — बर्गमेन नियम
    • Coehn's r. — काहेन् नियम
    • dangerous drugs act and r. — खतरनाक औषधि अधिनियम एवं नियम
    • drug r. — औषधि नियम
    • Gloger's r. — गलोगर नियम
    • Haase's r. — हैसी नियम
    • Hilton's r. — हिल्टन नियम
    • isoprene r. — आइसोप्रीन नियम
    • Jackson's r. — जैकसन नियम
    • Markownikoff's r. — मार्काेफनिकोफ नियम
    • M'Naghten r. — मे नाटान नियम
    • Nagele's r. — नेगेल नियम
    • Popof'f's r. — पोपॉफ नियम
    • Rensch's desert r. — रेंश मरू नियम
    • Rensch's hair r. — रेंश रोम नियम
    • Saytzeff's r. — सैटजैफ नियम
    • Slide r. — परिकलन पट्टिका,स्लाइड रूल
    • Thom's r. — थोम्स नियम
    • young's r. — यंग नियम
    • r. of complementation — पूरक नियम
  • rumble, diastolic — अनुशिथिल नर्दन
  • rumbling — गुड़गुड़ाहट
  • ruminant — रोमंथी
  • rumination (merycismus) — रोमंथन
  • ruminatoric — रोमंथी
  • runcinate — पश्चदंती
  • "run-down" — क्षीण
  • rupia — रुपिया
  • rupioid — सिक्काभ
  • rupture — विदार
    • attrition r. — घर्षणज विदार
    • central r. — केंद्रीय विदार
    • extraperitoneal r. — पर्युदर्या विदार
    • extratubal r. — डिंबवाहिनी बाह्य विदार
    • intramural r. — अंतर्भित्तिक विदार
    • intratubal r. — अंतर्डिंबवाहिनी विदार
    • spontaneous r. — स्वतः विदार
    • traumatic r. — अभिघातज विदार
    • tubal r. (=intratubal r.) — डिंबवाहिनी विदार
    • r. of abdomen — उदर विदार
    • r. of bladder — मूत्राशय विदार
    • r. of membrane — कला विदार
    • r. of tympanic membrane — कर्ण पट्ट विदार
    • r. of uterus — गर्भाशय विदार
  • Russell body — रसल पिंड
  • Russel Viper Venom — रसल वायपर विष
  • rust, mint — मिंट रस्ट
  • Rutaceae — रूटेसी
  • rutin — रुटिन
  • rye-grass, ergot of — राई अर्गट

यहाँ जाएँ[सम्पादन]