चक्री
प्रकाशितकोशों से अर्थ
[सम्पादन]शब्दसागर
[सम्पादन]चक्री ^१ संज्ञा पुं॰ [सं॰ चक्रिन्] [स्त्री॰ चक्रिणी]
१. वह जो चक्र धारण करे ।
२. विष्णु ।
३. ग्रामजालिक । गाँव का पंडित या पुरोहित ।
४. चक्रवाक । चकवा ।
५. कुलाल । कुम्हार ।
६. सर्प । उ॰—मिलि चक्रिन चदन वात वहै अति मोहत न्यायन ही मति को ।—राम च॰, पृ॰ ८१ ।
७. सूचक । गोइंदा । जासूस । मुखबिर । दूत । चर ।
८. तेली ।
९. बकरा ।
१०. चक्रवर्ती ।
११. चक्रमर्द । चकवँड़ ।
१२. तिनिश वृक्ष ।
१३. व्याघ्रनख नाम का गंधद्रव्य । बघनहाँ ।
१४. काक । कौआ ।
१५. गदहा । गधा ।
१६. वह जो रथ पर चढा़ हो । रथ का सवार ।
१७. चंद्रशेखर के मत से आर्य्या छद का २२ वाँ भेद जिसमें ६ गुरू और ४५ लघु होते हैं ।
१८. एक वर्णसंकर जाति जिसका उल्लेख औशनस के 'जातिविवेक' में है ।
१९. सभा । उ॰—चक्री विचाल रघुवर विताल ।—रघु॰ रू॰, पृ॰ २४३ ।
२०. शिव (को॰) ।
२१. मंडल का अधिपति (को॰) ।
२२. ऐद्रजालिक । बाजीगर (को॰) ।
२३. षड्यंत्र करनेवाला (को॰) ।
२४. वंचक (को॰) ।
चक्री ^२ वि॰
१. चक्रयुक्त । चक्रवाला ।
२. चक्रधर । चक्रधारी ।
३. रथारूढ़ ।
४. गोल । गोलाईवाला ।
५. सूचक [को॰] ।