विक्षनरी:Q–R से आरम्भ प्रशासनिक शब्द

विक्षनरी से
  1. quadruplicate — चौहरा, चार प्रतियाँ, चौथी प्रति
  2. qualification — अर्हता, योग्यता
  3. qualified candidate — योग्य उम्मीदवार, अर्हता-प्राप्त उम्मीदवार
  4. qualified support — सशर्त समर्थन
  5. qualify — अर्हता प्राप्त करना
  6. qualifying examination — अर्हक परीक्षा
  7. qualifying factor — अर्हक कारक
  8. qualifying level — अर्हक स्तर
  9. qualifying marks — अर्हक अंक
  10. qualifying outpur — अर्हक उत्पाद
  11. qualifying service — अर्हक सेवा
  12. qualifying test — अर्हक परीक्षा
  13. qualitative — गुणात्मक
  14. qualitative techniques — गुणात्मक तकनीक
  15. quality — गुण, विशेषता, गुणता, गुणवत्तता, कोटि, प्रकार
  16. Quality Assurance Engineer — गुणता आश्वासन इंजीनियर
  17. Quality Assurance Establishment — गुणता आश्वासन स्थापना
  18. quality certificate — गुणता-पत्र, गुणता प्रमाणपत्र
  19. quality control — गुणता नियंत्रण
  20. Quality Control Officer — गुणता नियंत्रण अधिकारी
  21. Quality Marketing Office — गुणता अंकन अधिकारी
  22. quality of work — कार्य की कोटि
  23. quantity — मात्रा, परिमाण, राशि
  24. quantum — प्रमात्रा, मात्रा
  25. quarantine — संगरोध, क्वारंटाइन
  26. quarantine leave — संगरोध छुट्टी
  27. Quarrymen — खदानकार
  28. Quarter Master — क्वार्टर मास्टर
  29. Quarter Master General — क्वार्टर मास्टर जनरल
  30. quarterly — त्रैमासिक, तिमाही
  31. quarterly report — त्रैमासिक रिपोर्ट, तिमाही रिपोर्ट
  32. quarterly return — त्रैमासिक विवरणी, तिमाही विवरणी
  33. quash — अभिखंडित करना, मंसूख करना
  34. quasi — वत / कल्प
  35. quasi-permanency — स्थायिवत्ता
  36. quasi-permanent — स्थायिवत्
  37. query — प्रश्न, प्रश्नचिह्न
  38. quest — तलाश, खोज
  39. question — प्रश्न
  40. Question Branch — प्रश्न शाखा
  41. question does not arise — प्रश्न नहीं उठता
  42. question hour — प्रश्न-अवधि, प्रश्नकाल
  43. question of propriety — औचित्य का प्रश्न
  44. questionable — शंकास्पद
  45. questionnaire — प्रश्नमाला
  46. quick disposal — तुरंत भुगतान
  47. quinquennial — पंचवार्षिकी, पंचवार्षिकी
  48. quorum — कोरम, गणपूर्ति
  49. quota — कोटा
  50. quota countries — कोटा देश
  51. quota utilisation — कोटा उपयोग
  52. quotation — भाव, दर, दर सूची, उद्धरण कोटेशन
  53. quotations from — से लिए गए उद्धरण
  54. quote — उद्धृत करना, दर बताना
  55. quoted below — नीचे उद्धृत
  56. race — प्रजाति, दौड़, होड़
  57. racial discrimination — प्रजाति भेद
  58. Radio and Cable Board — रेडियो और केबिल बोर्ड
  59. Radio Mechanic — रेडियो मिस्त्री/रेडियो मेकैनिक
  60. Radio Operator — रेडियो प्रचालक
  61. Radio Station — रेडियो स्टेशन
  62. Radio Station Officer — रेडियो स्टेशन अधिकारी
  63. Radio Technician — रेडियो तकनीशियन
  64. Radio Therapist — विकिरण चिकित्सक
  65. Radiographer — एक्स-रे चित्रक
  66. Radioisotope Laboratory Technician — रेडियो आइसोटोप प्रयोगशाला तकनीशियन
  67. Radiologist — विकिरणविज्ञानी
  68. Radiology Department — विकिरणविज्ञान विभाग
  69. radius — अर्धव्यास घेरा
  70. raid — छापा, छापा मारना, धावा, धावा बोलना
  71. Rail Bus Driver — रेल-बस ड्राइवर/रेल-बस चालक
  72. rail mail service — रेल-डाक सेवा
  73. Railway Board — रेल बोर्ड
  74. Railway Dak Sorter — रेल डाक सार्टर
  75. Railway Financial Commissioner — रेल वित्त आयुक्त
  76. Railway Hotel Manager — रेल होटल मैनेजर
  77. Railway Protection Force — रेल सुरक्षा बल
  78. railway receipt — रेलवे रसीद, बिल्टी
  79. Railway Recruitment Board — रेलवे भर्ती बोर्ड
  80. railway reservation — रेल आरक्षण
  81. Railway Sectional Officer — रेल अनुभागीय अधिकारी
  82. Railway Service Commission — रेल सेवा आयोग
  83. Railway Sports Control Board — रेलवे खेल-कूद नियंत्रण बोर्ड
  84. Rajkumari Amritkaur College of Nursing — राजकुमारी अमृतकौर नर्सिंग कॉलेज
  85. Rajputana Rifles Regimental Centre — राजपूताना राइफ़ल्स रेजिमेंटल केंद्र
  86. Rajya sabha Secretariat — राज्यसभा सचिवालय
  87. random — यादृच्छिक, सांयोगिक, अनियमित
  88. random observation — यादृच्छिक प्रेक्षण
  89. range — परास, चाँदमारी, रेंज
  90. Range Forest Officer — रेंज वन अधिकारी
  91. Ranger — राजिक/रेंजर
  92. rank — पद, ओहदा, श्रेणी, पंक्ति
  93. rapid action (RAF) — द्रुतकार्रवाई बल
  94. rare — दुर्लभ, विरल
  95. rash — उतावला अंधाधुंध
  96. ratable value — करयोग्य मूल्य
  97. rate — दर, रेट
  98. rate card — दर-पत्र, रेट कार्ड
  99. rate contract — दर संविदा, दर ठेका
  100. Rate Inspector — दर निरीक्षक
  101. rate list — दर-सूची
  102. rate of interest — ब्याज दर
  103. rate payer — पौर-करदाता
  104. Rate Payer — पौर करदाता
  105. rate structure — दर-संरचना
  106. rated capacity — निर्धारित क्षमता
  107. rates — पौर-कर
  108. Rates and Freight Clerk — दर और भाड़ा क्लर्क
  109. ratification — अनुसमर्थन
  110. ratio — अनुपात
  111. ration — राशन, रसद, भोज्य-सामग्री
  112. ration allowance — राशन भत्ता
  113. rational — युक्तिसंगत
  114. rationalization — युक्तीकरण, औचित्य-स्थापन
  115. rationing — राशन (व्यवस्था)
  116. Rationing Officer — राशन अधिकारी
  117. raw material — कच्चा माल
  118. raw product — कच्चा माल, कच्चा उत्पाद
  119. reaction — प्रतिक्रिया
  120. reactivation — पुनः सक्रियण
  121. Reader (Courts) — पेशकार
  122. Reader (University) — उपाचार्य/रीडर
  123. Reader Postman — वाचक डाकिया
  124. reading — पठन वाचन
  125. readjust — पुनःसमायोजित करना
  126. ready built flats — बने बनाए फ्लैट
  127. ready reckoner — रेडी रेकनर
  128. ready-made plan — बनी-बनाई योजना
  129. real — वास्तविक, असली, यथार्थ
  130. real earning — वास्तविक कमाई, वास्तविक उपार्जन
  131. real estate — ज़मीन जायदाद
  132. real investment — वास्तविक निवेश
  133. real purchasing power — वास्तविक क्रयशक्ति
  134. Realising Officer — वसूली अधिकारी
  135. reality — वास्तविकता, असलियत, यथार्थता
  136. realization — वसूली, उगाही
  137. realize — अनुभव करना, महसूस करना, वसूल करना, उगाहना
  138. reappointment — पुनर्नियुक्ति
  139. reappropriation — पुनर्विनियोजन
  140. reappropriation budget — पुनर्विनियोजन बजट
  141. reappropriation of funds — निधियों का पुनर्विनियोजन
  142. Rear Admiral — रियल ऐडमिरल
  143. reason — तर्क/कारण
  144. reasonable — उचित, युक्तियुक्त
  145. reasoning — तर्क
  146. reassessment — पुनर्निर्धारण
  147. rebate — घटौती, छूट
  148. Rebate Officer — छूट अधिकारी
  149. rebut — खंडन करना
  150. recall — प्रत्याह्वान, वापस बुलाना
  151. recapitulation — सार-कथन
  152. recede — पीछे हटना, कम होना
  153. receipt — आय आवती, प्राप्ति रसीद
  154. receipt and issue section — प्राप्ति और निर्गम अनुभाग
  155. receipt book — रसीद बही
  156. receipt certificate — प्राप्ति प्रमाणपत्र
  157. Receipt Clerk — आवती लिपिक/आवती क्लर्क/पावती लिपिक
  158. receipt register — आवती पंजिका, रसीद रजिस्टर
  159. receipt voucher — प्राप्ति वाउचर
  160. receipted challan — रसीदी चालान
  161. receipts and disbursements — प्राप्तियाँ और संवितरण
  162. receive — प्राप्त करना, लेना, अगवानी करना, स्वागत करना
  163. receiver — पाने वाला, प्राप्तिकर्ता, आदाता, रिसीवर
  164. Receiver of Wreck — नष्टपोत आदाता
  165. recent — हालही का, नया अभिनव
  166. reception — स्वागत, स्वागत-सत्कार, स्वागत समारोह
  167. Reception Clerk — स्वागत लिपिक/स्वागत क्लर्क
  168. reception counter — स्वागत पटल
  169. Reception Officer — स्वागत अधिकारी
  170. Receptionist — स्वागतकर्ता
  171. reception-room — स्वागत कक्ष
  172. receptive — ग्रहणशील, ग्राही
  173. recess — अवकाश, विश्रांति
  174. recession — सुस्ती
  175. recipient — पानेवाला, आदाता
  176. reciprocal — अन्योन्य, पारस्परिक, परस्पर
  177. reciprocal demand — पारस्परिक मांग
  178. reciprocate — आदान-प्रदान करना
  179. reciprocity — अन्योन्य़ता, पारस्परिता
  180. recitation — पाठ, सस्वरपाठ
  181. reckless — लापरवाह, उतावला, अंधाधुंध, दुस्साहसी
  182. recklessness — दुस्साहस
  183. reckon — गिनना, गणना करना
  184. reclaim — भूमि-पुनरूधार
  185. reclamation — उधार, उधारण, भूमि-उधार
  186. recognised — मान्य, मान्यता प्राप्त, अभिज्ञात
  187. recognition — मान्यता, पहचान, अभिज्ञान
  188. recognizable — मान्यता देने योग़्य, पहचानने योग़्य
  189. recognizance — मुचलका
  190. recollect — स्मरण करना
  191. recommend — सिफारिश करना, संस्तुति करना
  192. recommendation — सिफारिश, संस्तुति
  193. recommendatory letter — सिफारिशी पत्र
  194. recommended — संस्तुत, सिफारिश की जाती है
  195. reconcile — समाधान करना, समाधान कराना, मेल-मिलाप करना, मेल-मिलाप कराना
  196. reconciliation — समाधान, मेल-मिलाप
  197. reconciliation of accounts — लेखा समाधान
  198. reconciliation statement — समाधान विवरण
  199. reconsideration — पुनर्विचार
  200. reconstitution — पुनर्गठन
  201. reconstruction of file — मिसिल पुनर्रचना
  202. record — अभिलेख, रिकार्ड, कीर्तिमान, अभिलिखित, दर्ज करना
  203. Record Arranger — अभिलेख विन्यासक
  204. record book — रिकार्ड पंजी, अभिलेख पुस्तक
  205. Record Clerk — अभिलेख क्लर्क
  206. Record Division — अभिलेख प्रभाग
  207. Record Keeper — अभिलेखपाल/रिकॉर्ड कीपर
  208. Record Lifter — बास्तावरदार
  209. record of service — सेवावृत्त, सेवा रिकार्ड
  210. record room — अभिलेख कक्ष
  211. Record Room Officer — अभिलेख कक्ष अधिकारी
  212. Record Sorter — रिकॉर्ड सॉर्टर
  213. Record Supplier — अभिलेखदाता
  214. Recorder — अभिलेख/रिकार्डर
  215. recording — अभिलेखबद्ध करना, रिकार्ड करना
  216. recording machine — अभिलेखित्र, अभिलेखन मशीन
  217. recording of file — मिसिल अभिलेखबद्ध करना, फ़ाइल रिकार्डबंदी
  218. Recording Room — रिकार्डिंग कक्ष
  219. Recording Unit — रिकार्डिंग एकक
  220. recoup — प्रतिपूर्ति करना
  221. recoupment — प्रतिपूर्ति
  222. recourse — उपाश्रय, उपचार, वसूली-अधिकार
  223. recover — वसूल करना, बरामद करना, स्वस्थ होना
  224. recoverable — वसूली योग़्य
  225. recovery — वसूली, स्वास्थ्य-लाभ
  226. recovery of dues — देय की वसूली
  227. recovery of loss — नुकसान की वसूली
  228. Recovery Officer — वसूली अधिकारी
  229. recreation — मनोविनोद
  230. Recreation Officer — मनोविनोद अधिकारी
  231. Recreational Therapist — मनोविनोद चिकित्सक
  232. recruit — रंगरूट, भर्ती करना
  233. recruiting authority — भर्ती प्राधिकारी, भर्ती प्राधिकरण
  234. recruitment — भर्ती
  235. Recruitment Officer — भर्ती अधिकारी
  236. recruitment rules — भर्ती नियम
  237. rectification — परिशोधन, सुधारना
  238. rectify — परिशोधन करना
  239. Rector (of University) — रेक्टर/कुलदेशिक
  240. recurring — आवर्ती, आवर्तक
  241. recurring charge — आवर्ती प्रभार
  242. recurring expenditure — आवर्ती व़्यय
  243. recurring grant — आवर्ती अनुदान
  244. red hot priority demand — अति अग्रता माँग, अति प्राथमिकता माँग
  245. red tapism — लालफीताशाही
  246. redeemm — छुड़ाना, मोचन
  247. redemption — मोचन, छुड़ाना
  248. redemption of debt — ऋण मोचन
  249. redirect — पुनः प्रेषित करना
  250. redistribution — पुनर्वितरण
  251. redress — निवारण, निवारण करना, दूर करना
  252. reduce — घटाना, कम करना
  253. reduction — कमी, घटौती
  254. redundant — अनावश्यक
  255. redundant staff — अनावश्यक स्टाफ, व़्यतिरिक्त स्टाफ
  256. re-employment — पुनर्नियोजन
  257. re-entry — पुनः प्रवेश, पुनः जाँच
  258. re-examination — पुनः परीक्षा, पुनः जाँच करना
  259. re-examine — पुनः परीक्षा लेना
  260. refer — हवाला देना, उल्लेख करना, निर्देश करना (विचारार्थ)
  261. referee — निर्देशी, रेफ़री
  262. reference — संदर्भ, हवाला, निर्देश
  263. reference book — संदर्भ पुस्तक
  264. Reference Clerk — निर्देश क्लक/निर्देश लिपिक
  265. reference is invited to — को देखिए, को देखने का कष्ट करें
  266. Reference Library — संदर्भ पुस्तकालय
  267. Reference Officer — संदर्भ अधिकारी/निर्देश अधिकारी
  268. reference register — हवाला रजिस्टर
  269. referencing — संदर्भ देना, हवाला देना
  270. referendum — जनमत-संग्रह
  271. referred to above — उपरिनिर्दिष्ट
  272. referred to as... — के नाम से निर्दिष्ट
  273. Refinance Corporation for Industry — औद्योगिक पुनर्वित्त निगम
  274. Refinance Deputy Director — पुनर्वित्त उपनिदेशक
  275. refine — परिष्कार करना
  276. Refinery Attendant — परिष्करण परिचर
  277. refixation of pay — वेतन का पुनर्वियतन, वेतन का पुनः तय किया जाना
  278. reflect — प्रतिबिम्बत होना, प्रतिबिंबित करना
  279. reform — सुधार: सुधारना, सुधार करना
  280. Reformation Officer — सुधार अधिकारी
  281. Reformatory Superitendent — सुधारालय अधीक्षक
  282. refrain — विरत रहना (विधि), न करना
  283. refresher course — पुनश्चर्या पाठ्यक्रम
  284. Refresher Courses Department — पुनश्चर्या पाठ्क्रम विभाग
  285. refreshment — जलपान, उपाहार
  286. refreshment room — जलपानगृह, उपाहारगृह
  287. Refreshment Room Manager — उपाहार कक्ष प्रबंधक
  288. refuge — शरण, आश्रय
  289. refugee — शरणार्थी
  290. Refugee Officer — शरणार्थी अधिकारी
  291. refund — वापसी(धन), प्रतिदाय (विधि), धन लौटाना, धन फेरना
  292. Refund And Compensation Claim Section — धन वापसी और प्रतिकर दावा अनूभाग
  293. Refund Clerk — प्रतिदाय लिपिक/धन वापसी लिपिक
  294. refund of advance — अगि्रम धन की वापसी, पेशगी की वापसी
  295. refund of deposit — जमा राशि की वापसी
  296. refund order — वापसी का आदेश, धन वापसी का आदेश
  297. refundable — लौटाया जाने योग्य प्रतिदेय
  298. refusal — इनकार
  299. refuse — इनकार करना, अस्वीकार करना
  300. refused leave — अस्वीकृत छुट्टी
  301. refutation — खंडन
  302. refute — खंडन करना
  303. regain — पुनः प्राप्त करना
  304. regard — ध्यान देना, विचार करना
  305. Regiment Commander — रेजिमेंट कमांडर
  306. region — प्रदेश
  307. Regional Cashier — प्रादेशिक कोषपाल
  308. Regional College of Education — प्रादेशिक शिक्षा संस्थान
  309. Regional Coordinator — प्रादेशिक समन्वयकर्त्ता
  310. Regional Development Commission for Iron & Steel — क्षेत्रीय लौह-इस्पात विकास आयोग
  311. Regional Director — प्रादेशिक निदेशक
  312. Regional Engineer — प्रादेशिक अभियंता/प्रादेशिक इंजीनियर
  313. Regional Evaluation Officer — प्रादेशिक मूल्यांकन अधिकारी
  314. regional imbalance — प्रादेशिक असंतुलन
  315. Regional Iron and Steel Controller — प्रादेशिक लोहा-इस्पात नियंत्रक
  316. Regional Manager — प्रादेशिक प्रबंधक
  317. Regional Officer — प्रादेशिक अधिकारी
  318. Regional Organisation — प्रादेशिक संगठन
  319. Regional Passport Office — प्रादेशिक पारपत्र कार्यालय/प्रादेशिक पासपोर्ट कार्यालय
  320. Regional Passport Officer — प्रादेशिक पारपत्र अधिकारी/प्रादेशिक पासपोर्ट अधिकारी
  321. Regional Publicity Director — प्रादेशिक प्रचार निदेशक
  322. Regional Research Laboratory — प्रादेशिक अनुसंधान प्रयोगशाला
  323. Regional Rural Bank — क्षेत्रीय ग्रामीण बैंक
  324. Regional Training Institute — क्षेत्रीय प्रशिक्षण संस्थान
  325. register — रजिस्टर, पंजी, पंजिका, रजिस्टर करना, पंजीकृत करना
  326. Register Keeper — पंजीपाल/रजिस्टरपाल
  327. registered — पंजीकृत, पंजीबद्ध, रजिस्ट्री हुआ
  328. registered acknowledge due — पंजीकृत पावती पत्र, पंजीकृत रसीदी डाक
  329. registered and insured articles — पंजीकृत और बीमाकृत वस्तुएँ
  330. registered graduate — पंजीकृत स्नातक
  331. registered letter — पंजीकृत पत्र
  332. registered office — पंजीकृत कार्यालय
  333. Registering Authority — पंजीयन प्राधिकारी/रजिस्ट्री प्राधिकारी
  334. Registrar — कुल सचिव (विश्वविद्यालय), रजिस्ट्रार/पंजीयक
  335. Registrar General and Census Commissioner — महापंजीयक और जनगणना आयुक्त
  336. Registrar General of India — भारत का महापंजीयक
  337. Registrar of Births and Deaths — जन्म-मृत्यु रजिस्ट्रार
  338. Registrar of Chit Funds — चिट फंड रजिस्ट्रार
  339. Registrar of Companies — कंपनी रजिस्ट्रार
  340. Registrar of Cooperative Societies — सहकारी समितियों का रजिस्ट्रार/सहकारी समितियों का पंजीयक
  341. Registrar of Firms — फर्म रजिस्ट्रार
  342. Registrar of Insolvency — दिवाला रजिस्ट्रार
  343. Registrar of Joint Stock Company — संयुक्त पूँजी कंपनी रजिस्ट्रार
  344. Registrar of Marriages — विवाह रजिस्ट्रार
  345. Registrar of Moneylenders — साहूकार रजिस्ट्रार
  346. Registrar of Newspapers of India — भारतीय समाचारपत्र रजिस्ट्रार
  347. Registrar of Non-Trading Corporation — व्यापारेतर-निगम रजिस्ट्रार
  348. Registrar of Partnership Firm — साझेदारी-फ़र्म रजिस्ट्रार/भागीदारी-फ़र्म रजिस्ट्रार
  349. Registrar of Trade — व्यापार रजिस्ट्रार
  350. Registrar of Trade Union — मज़दूर संघ रजिस्ट्रार
  351. registration — पंजीकरण, रजिस्ट्रीकरण
  352. Registration Export Clerk (P.& T.) — निर्गम रजिस्ट्री क्लर्क
  353. Registration Import Clerk (P.& — आगम रजिस्ट्री क्लर्क
  354. Registration Officer (Registering Officer) — पंजीयन अधिकारी/रजिस्ट्री अधिकारी
  355. registrtion fee — पंजीकरण शुल्क
  356. registry — रजिस्ट्री
  357. regret — खेद, खेद प्रकट करना
  358. regrettable — खेदजनक
  359. regrouping — पुनर्वर्गीकरण
  360. regular — नियमित
  361. regular cadre — नियमित संवर्ग, नियमित काडर
  362. regular income — नियमित आय
  363. regular promotion — नियमित पदोन्नति
  364. regular service — नियमित सेवा
  365. regularization — नियमितीकरण
  366. Regulation Officer — विनियमन अधिकारी
  367. regulations — विनिमय
  368. rehabilitation — पुनर्वास
  369. Rehabilitation And Artificial Limbs Department — पुनर्वास और कृत्रिमांग विभाग
  370. Rehabilitation Division — पुनर्वास प्रभाग
  371. Rehabilitation Finance Administration Unit — पुनर्वास वित्त प्रशासन एकक
  372. rehearsal — पूर्वाभ्यास
  373. Rehearsal Room — पूर्वाभ्यास कक्ष/रिहर्सल कक्ष
  374. reimburse — प्रतिपूर्ति करना
  375. reimbursement — प्रतिपूर्ति
  376. reinstate — पुनः स्थापित करना, बहाल करना
  377. reinstated in service — नौकरी बहाल की गई
  378. reinstatement — बहाली
  379. reiterate — दोहराना, फिर कहना
  380. reject — अस्वीकार करना
  381. rejected bid — अस्वीकृत बोली
  382. rejected goods — अस्वीकृत माल
  383. rejection — अस्वीकार, अस्वीकृति, नामंजूरी, अग्रहण (विधि)
  384. rejection memo — अस्वीकृति पत्र
  385. rejoinder — प्रत्युत्तर
  386. relative — संबंधी, नातेदार, सापेक्ष, सापेक्षिक
  387. relative valuation — सापेक्ष मूल्यांकन
  388. relax — शिथिल करना, ढील देना, छूट देना, विश्राम करना
  389. relaxation — छूट, रियायत, ढील, विश्रांति, शिथिलीकरण
  390. relaxation of rules — नियम शिथिलन, नियमों में छूट
  391. release — मुक्ति, रिहाई, छुटकारा, निर्मुक्ति, विमोचन (धन), दे देना, जारी करना
  392. release date — विमोचन तिथि
  393. relevant — संगत, सुसंगत
  394. relevant papers — संबंधित काग़ज़ात, संगत काग़ज़ात
  395. relevant papers be put up — संबंधित कागज़-पत्र प्रस्तुत किए जाएँ
  396. reliable — विश्वसनीय, भरोसेमंद
  397. reliance — भरोसा, विश्वास, आश्रय
  398. relic — पुरावशेष
  399. relief — सहायता, राहत, बदल, अनुतोष (विधि)
  400. relief and rehabilitation — सहायता और पुनर्वास
  401. Relief Commissioner — राहत आयुक्त
  402. relief list — एवज़ी सूची, बदल सूची
  403. relief works — राहत कार्य
  404. relieve — भारमुक्त करना, नौकरी से छुट्टी देना, छुट्टी देना
  405. reliever — एवज़ी
  406. Relieving Clerk — एवज़ी क्लर्क/एवज़ी लिपिक
  407. Relieving Officer — भारमोचन अधिकारी
  408. Relieving Train Supervisor — एवज़ी गाड़ी पर्यवेक्षक
  409. Relieving Transhipment Assistant — एवज़ी यानांतरण सहायक
  410. Relieving Transportation Assistant — एवज़ी परिवहन सहायक
  411. relinquishment — त्याग, छोड़ना
  412. relinquishment of charge — कार्यभार-त्याग
  413. reluctance — अनिच्छा
  414. reluctant to do — करने की अनिच्छुक
  415. remain in force — लागू रहना, प्रवृत्त रहना
  416. remains — अवशेष
  417. remand — प्रतिप्रेषण, रिमांड
  418. remark — उक्ति, अभ्युक्ति, कहना, टिप्पणी करना
  419. remarks column — टिप्पणी कॉलम, अभ्युक्ति कॉलम
  420. remedial — उपचारी
  421. remedial action — उपचारी कार्य
  422. remedial measures — उपचारी उपाय
  423. remedy — उपाय, उपचार
  424. reminder — स्मरण-पत्र, अनुस्मारक
  425. reminder may be sent — अनुस्मारक भेजा जाए, स्मरण पत्र भेज दें
  426. remission — परिहार, माफ़ी, छूट
  427. remission of revenue — राजस्व की छूट, राजस्व की माफ़ी
  428. remit — प्रेषण करना, भेजना माफ़ करना, छोड़ना
  429. remitee — प्रेषिती, पाने वाला
  430. remittance — प्रेषण, भेजना, प्रेषित धन, भेजी गई रक़म
  431. Remittance Cashier — धनप्रेषण कोषपाल
  432. Remittance Clerk — धनप्रेषण लिपिक
  433. remittance facilities — धन भेजने की सुविधाएँ, प्रेषण-सुविधाएँ
  434. remittance register — प्रेषण रजिस्टर
  435. remitter — प्रेषक, भेजने वाला
  436. remote — दूरवर्ती, सुदूर, परोक्ष
  437. removal — निष्कासन, हटाया जाना, अपनयन
  438. remuneration — पारिश्रमिक, मेहनताना
  439. render — देना, समर्पित करना, रूपांतर करना, अनुवाद करना
  440. renewal — नवीकरण
  441. renewal of demand — माँग का नवीकरण, माँग दुहराना
  442. renounce — त्याग करना, त्यागना
  443. rent — भाटक, किराया, भाड़ा लगान
  444. Rent Controller — किराया नियंत्रक
  445. rented space — भाड़े पर लिया गया स्थान
  446. reorganization — पुनः संगठन, पुनर्गठन
  447. reorientation — पुनरभिविन्यास
  448. repatriate — देश-प्रत्यावर्तन, देश को लौटाना, देश वापस भेजना
  449. repatriation — देश-प्रत्यावर्तन, प्रत्यावासन
  450. repatriation of services — सेवाओं का प्रत्यावर्तन
  451. repay — शोधन करना, चुकाना लौटाना, वापस करना
  452. repayable — शोध्य प्रतिदेय
  453. repayment of advance — अगि्रम की चुकौती
  454. repayment of loan — ऋण चुकौती
  455. repeal — निरसन, निरस्त करना
  456. repeal order — पुनरादेश
  457. replace — प्रतिस्थापित करना
  458. replacement — प्रतिस्थापन, एवज़ी
  459. replacement fund — प्रतिस्थापन निधि
  460. replenish — पुनःपूर्ति करना
  461. replenishment — पुनःपूर्ति
  462. report — प्रतिवेदन, रिपोर्ट, रिपोर्ट देना
  463. Reporter — प्रतिवेदक/रिपोर्टर
  464. Reporter (of News Paper) — रिपोर्टर
  465. Reporting Authority — रिपोर्ट प्राधिकारी
  466. repository — निधान: संग्रह
  467. represent — प्रतिनिधित्व करना, अभिवेदन देना
  468. representation — प्रतिनिधित्व, अभ्यावेदन, अभिवेदेखा हाल
  469. representative — प्रतिनिधि
  470. reprimand — भत्र्सना, फटकार, धिग्दंड (विधि)
  471. reprisal — प्रतिशोध
  472. reproduce — प्रतिकृति तैयार, करना, पैदा करना, प्रजनन करना
  473. reproduction — पुनरुत्पादन, प्रतिलिपि, प्रतिकृति प्रजनन
  474. Reproduction Trainee — पुनरुत्पादन प्रशिक्षणार्थी
  475. Reproductive Biology Department — प्रजनन जीवविज्ञान विभाग
  476. republic day — गणतंत्र दिवस
  477. repudiate — निराकरण करना
  478. repugnant — प्रतिकूल, विरूद्ध
  479. repugnant to the context — प्रसंग के विरूद्ध, प्रसंग के प्रतिकूल
  480. repurchase — पुनःक्रय, फिर से ख़रीद
  481. reputation — प्रसिद्धि, ख्याति
  482. required to be ratified — अनुसमर्थन अपेक्षित है
  483. required to be rectified — परिशोधन अपेक्षित है
  484. requirement — अपेक्षा, आवश्यकता
  485. requisite — आवश्यक, अपेक्षित
  486. requisite information — अपेक्षित जानकारी, अपेक्षित सूचना
  487. requisites — अपेक्षित वस्तुएँ, आवश्यक वस्तुएँ, अपेक्षित गुण, आवश्यक गुण
  488. requisition — माँग अधिग्रहण
  489. requisition form — माँग फ़ार्म
  490. Requisition Officer — अधिग्रहण अधिकारी
  491. requisition slip — माँग-पर्ची, माँगणी-पर्ची
  492. Resaldar — रिसालदार
  493. resale notice — पुनः विक्रय सूचना
  494. rescind — विखंडन करना
  495. rescue — उद्धार, बचाव, छुड़ाना, उद्धार करना
  496. Rescue Home — उद्धार गृह
  497. research — अनुसंधान, गवेषणा
  498. Research And Development Assistant — अनुसंधान और विकास सहायक
  499. Research And Development Inspector — अनुसंधान और विकास निरीक्षक
  500. Research And Development Officer — अनुसंधान और विकास अधिकारी
  501. Research And Reference Division — अनुसंधान और संदर्भ प्रभाग
  502. Research Assistant — शोध सहायक, अनुसंधान सहायक
  503. Research Associate — शोध सहयोगी
  504. Research Department — अनुसंधान विभाग
  505. Research Engineer — अनुसंधान इंजीनियर/अनुसंधान अभियंता
  506. Research Fellow — अध्येता
  507. Research Institute for Music and Performing Arts — संगीत एवं निष्पादन कला अनुसंधान संस्थान
  508. Research Officer — अनुसंधान अधिकारी
  509. Research Scholar — शोध छात्र/शोधक
  510. Research Unit — अनुसंधान एकक
  511. research work — अनुसंधान कार्य
  512. reservation — आरक्षण
  513. Reservation Clerk — आरक्षण लिपिक/आरक्षण क्लर्क
  514. reservation fee — आरक्षण शुल्क
  515. reservation of post — पदों का आरक्षण
  516. Reservation Supervisor — आरक्षण पर्यवेक्षक/आरक्षण सुपरवाइज़र
  517. reserve — रिज़र्व, आरक्षित, आरक्षित करना
  518. Reserve Bank — रिज़र्व बैंक
  519. Reserve Bank of India — भारतीय रिज़र्व बैंक
  520. Reserve Police Inspector — रिज़र्व पुलिस निरीक्षक
  521. reserve price — आरक्षित क़ीमत
  522. reserve stock — आरक्षित माल, आरक्षित स्टॉक
  523. reserved accommodat — आरक्षित स्थान
  524. reserved constituen — आरक्षित निर्वाचन क्षेत्र
  525. Reservoir Division — जलाशय प्रभाग
  526. resettlement — पुनःस्थापन, पुनर्वास
  527. Resettlement Officer — पुनव्र्यवस्थापन अधिकारी
  528. reshuffle — फेरबदल
  529. residence — निवास/आवास
  530. resident — निवासी
  531. Resident Clerk — निवासी क्लर्क
  532. Resident Deputy Collector — निवासी उपकलक्टर/निवासी डिप्टी कलक्टर
  533. Resident Doctor's Hostel — निवासी चिकित्सक छात्रावास
  534. Resident Fisheries Development Advisor — निवासी मछली उद्योग विकास सलाहकार
  535. Resident Magistrate — निवासी मजिस्ट्रेट
  536. Resident Medical Officer — निवासी चिकित्सा अधिकारी
  537. Resident Officer — निवासी अधिकारी
  538. Resident Representative — निवासी प्रतिनिधि
  539. residential — आवास-/निवास-
  540. residential address — आवासी पता
  541. residential quarter — आवास-गृह/निवास-क्वार्टर
  542. residential telepho — आवासीय टेलीफोन
  543. Residential University — निवासी विश्वविद्यालय
  544. residual — अवशिष्ट
  545. residuary — अवशिष्ट
  546. residuary pension — अवशिष्ट पेंशन
  547. residuary power — अवशिष्ट शक्ति
  548. residue — अवशेष
  549. resign — त्याग पत्र देना/इस्तीफ़ा देना
  550. resignation — त्यागपत्र, इस्तीफ़ा
  551. Resin Mate — लीसा मेट
  552. resist — प्रतिरोध करना
  553. resolution — संकल्प
  554. resort — आश्रय/आश्रय लेना
  555. resource — साधन/संसाधन
  556. resource person — विशेषज्ञ
  557. resourceful — साधन-सम्पन्न/युक्तिसम्पन्न
  558. resources — साधन/संसाधन/संपदा
  559. Resources Inventory Specialist — संसाधन सूची विशेषज्ञ
  560. respectfully — सादर
  561. respectfully beg to say — सादर निवेदन है
  562. respectively — क्रमानुसार/क्रमश:
  563. respondent — प्रत्यर्थी/प्रतिवादी
  564. response — प्रत्युत्तर/उत्तर, अनुक्रिया
  565. responsibility — जिम्मेदारी/उत्तरदायित्व
  566. responsive — अनुक्रियाशील
  567. rest house — विश्रामगृह
  568. Rest House Attendant — विश्रामगृह परिचर
  569. restitution — प्रत्यानयन, प्रत्यवस्थान/प्रत्यास्थापन (विधि)
  570. restoration — पुनःस्थापन, जीर्णोद्धार
  571. restore — पुनःस्थापन करना/फिर से चालू करना, जीर्णोद्धार करना
  572. restraint — अवरोध/नियंत्रण, निग्रह/संयम
  573. restricted — प्रतिबंधित, सीमित
  574. restricted leave — प्रतिबंधित छुट्टी
  575. restriction — प्रतिबंध, रोक
  576. result oriented work — परिणामोन्मुखी कार्य
  577. resume — सार-वृत्त, पुनः आरंभ करना/पुनः शुरू करना
  578. resummon — पुनः सम्मन करना
  579. resumption — पुनरारंभ
  580. retail price — फुटकर क़ीमत/खुदरा क़ीमत
  581. retain — प्रतिधारित करना, रखे रहना, रोक रखना
  582. retaliation — प्रतिकार, बदला
  583. retention price — प्रतिधारण क़ीमत
  584. retire — सेवा-निवृत्त होना/रिटायर होना, निवृत्त होना
  585. retired — सेवा-निवृत्त, निवृत्त
  586. retirement — सेवा-निवृत्ति, निवृत्ति
  587. retirement benefits — सेवा-निवृत्ति लाभ
  588. retiring age — सेवा-निवृत्ति आयु
  589. retiring pension — निवृत्ति पेंशन/सेवानिवृत्ति पेंशन
  590. retiring room — विश्राम-कक्ष
  591. retoucher — अनुशोधक
  592. Retoucher-cum-Finisher — अनुशोधक परिष्कर्ता
  593. retrenched staff — छँटनी किए गए कर्मचारी
  594. retrenchment — छँटनी
  595. Retrenchment Officer — छँटनी अधिकारी
  596. retrial — पुनः विचारण
  597. retrospective — पूर्वव्यापी/भूतलक्षी
  598. retrospective efect — पूर्वव्यापी प्रभाव
  599. retrospective effect can not be given to this order — इस आदेश की पूर्वप्रभावी नहीं किया जा सकता
  600. return — विवरणी, प्रतिलाभ, प्रतिफल, वापसी, वापस करना/लौटाना, उत्तर, निर्वाचित करना/निर्वाचित होना
  601. Return Checker — विवरणी पड़तालकर्ता, विवरणी चेकर
  602. Return Delivery Clerk — विवरणी सुपुर्दगी क्लर्क/विवरणी सुपुर्दगी लिपिक
  603. return journey — वापसी यात्रा
  604. Return Letter Office — पुनः प्रेषण केंद्र
  605. return of file (paper) may kindly be expedited — कृपया फाइल/मिसिल (कागज़-पत्र) शीघ्र वापस करें
  606. return of post — वापसी डाक
  607. return of the file may be awaited — मिसिल/फाइल की प्रतीक्षा की जाए
  608. Returning Officer — रिटर्निगं अफ़सर /निर्वाचन अधिकारी
  609. revalidation — पुनर्वर्ैधीकरण
  610. revaluation — पुनर्मूल्यन/पुनर्मूल्यांकन
  611. revenue — राजस्व
  612. Revenue Board — राजस्व बोर्ड/राजस्व मंडल
  613. revenue duty — राजस्व शुल्क
  614. revenue expenditure — राजस्व खर्च
  615. revenue stamp — रसीदी टिकट
  616. reverse — उत्क्रम, प्रतिलोम/उल्टा
  617. reversion — प्रत्यावर्तन
  618. reversion to lower post — निचले पद पर प्रत्यावर्तन, पदावनति
  619. reverted — प्रत्यावर्तित
  620. review — समीक्षा, पुनर्विलोकन, समीक्षा करना/पुनर्विलोकन करना
  621. review board — पुनर्विलोकन मंडल
  622. Review Board — पुनर्विलोकन मंडल, पुनर्विलोकन बोर्ड
  623. Reviewer — समीक्षाकार/समीक्षक, पुनर्विलोकक
  624. Reviewing Officer — पुनर्विलोकन अधिकारी
  625. revise — पुनरीक्षित करना/परिशोधित करना, दोहराना
  626. revised agenda — परिशोधित कार्यसूची
  627. revised budget — परिशोधित बजट/संशोधित बजट
  628. revised budget estimate — परिशोधित बजट प्राक्कलन/संशोधित बजट प्राक्कलन
  629. revised estimate — परिशोधित प्राक्कलन/संशोधित प्राक्कलन
  630. revised rules — संशोधित नियमावली
  631. revised tender — परिशोधित टेंडर/परिशोधित निविदा
  632. Reviser — पुनरीक्षक
  633. Revising Officer — पुनरीक्षण अधिकारी
  634. revision — पुनरीक्षण/परिशोधन, दोहराना
  635. revision of pay scale — वेतनमान संशोधन/वेतनमान परिशोधन
  636. revival — पुनरुज्जीवन, पुनः प्रवर्तन
  637. revocable — प्रतिसंहरणीय
  638. revocation — प्रतिसंहरण
  639. revoke — प्रतिसंहरण करना
  640. revolution — परिक्रमण, क्रांति
  641. revolving fund — परिक्रामी निधि
  642. reward — पारितोषिक/पुरस्कार, प्रतिफल
  643. reward scheme — पारितोषिक योजना
  644. Reweightment Inspector — पुनःतुलाई निरीक्षक
  645. rigger — सज्जक/रिगर
  646. right — अधिकार
  647. rightful claimant — सही दावेदार
  648. rigman — रिगमैन
  649. rigorous imprisonment — कठोर कारावास
  650. Rinderpest Offier — रिंडरपेस्ट अधिकारी
  651. riot — बलवा, दंगा
  652. Risaldar Major — रिसालदार मेजर
  653. rise and fall — उतार-चढ़ाव
  654. risk — जोखिम
  655. risk purchase — जोखिम-ख़रीद/जोखिम-क्रय
  656. risk sale — जोखिम-बिक्री/जोखिम विक्रय
  657. rival — प्रतिद्वंद्वी, विरोधी
  658. Rivar Investigation Division — नदी अन्वेषण प्रभाग
  659. River Valley Project — नदी घाटी परियोजना
  660. Rivet Boy — रिवेट बॉध
  661. Rivetor — रिवेटकार
  662. Road Inspector — सड़क निरीक्षक
  663. Road Man — सड़क कर्मी
  664. road mileage — सड़क मील भत्ता, सड़क दूरी
  665. roadman — सड़क कर्मी
  666. Roadvan Inspector — रोडवैन निरीक्षक
  667. roadways — सड़क मार्ग, रोडवेज़
  668. role — भूमिका
  669. roll — पंजी, नामावली, फर्द, लपेटना
  670. roll number — पंजीक्रम/रोल नंबर
  671. Roller Caster — रोलर ढलाईकार
  672. rolling plan — प्रवाही योजना
  673. roman figures — रोमन अंक
  674. room — कक्ष, कमरा
  675. roster — रोस्टर
  676. Roster Clerk — रोस्टर क्लर्क /रोस्टर लिपिक
  677. roster copying — रोस्टर नकल, रोस्टर नकल उतारना
  678. rotation — घूर्णन, चक्रानुक्रम
  679. rough — कच्चा, रूखा/रुक्ष, मोटा
  680. rough copy — कच्ची नक़ल
  681. Round Guard — गश्त रक्षक
  682. Round Officer — गश्त अधिकारी
  683. rounding off — पूर्णांकित करना
  684. route — मार्ग
  685. routine — नेमी/दस्तूरी
  686. Routine Clerk — नेमी लिपिक/नेमी क्लर्क
  687. routine note — नेमी नोट/दस्तूरी नोट
  688. routine test — नेमी परीक्षण
  689. royalty — रॉयल्टी
  690. rubber plantation — रबड़ वृक्षारोपण, रबड़ बाग़ा
  691. rubber stamp — रबड़ की मोहर
  692. rude — अशिष्ट/अभद्र
  693. rule — नियम
  694. ruler — शासक, रेखक
  695. rules and regulations — नियम-विनियम
  696. rules of business — कार्य-संचालन नियमावली
  697. ruling — विनिर्णय
  698. ruling party — शासक दल
  699. Rummaging Inspector — तलाशी निरीक्षक
  700. rumour — अफ़वाह
  701. Runner — हरकारा
  702. running commentary — चल-विवरण/चल-वृत्ततांत/आंखों देखा हाल
  703. running contract — चालू संविदा/चालू ठेका
  704. running repairs — चालू मरम्मत
  705. Running Room Inspector — चालकवर्ग कमरा निरीक्षक
  706. Running Shed Supervisor — इंजन शेड पर्यवेक्षक
  707. running staff — चल स्टाक
  708. running summary of — तथ्यों का क्रमिक सार
  709. rural — ग्राम-/ग्रामीण/देहाती
  710. rural development — ग्राम विकास
  711. Rural Development Officer — ग्राम विकास अधिकारी
  712. Rural Health Training Centre — ग्रामीण स्वास्थ्य प्रशिक्षण केंद्र
  713. Rural Section — ग्रामीण कार्यक्रम अनुभाग
  714. rural upliftment — ग्रामोत्थान
  715. Rural Works Programme Director — ग्राम निर्माण कार्यक्रम निदेशक
  716. rurban (rural + urban) — ग्रागर , ग्राम$नगर)
  717. Russian Unit — रूसी एकक
  718. rustication — विनिष्कासन

संबंधित कड़ियाँ[सम्पादन]

हिन्दी शब्दावली (Hindi Glossaries)

बाहरी कडियाँ[सम्पादन]