संभ्रम

हिन्दी

प्रकाशितकोशों से अर्थ

शब्दसागर

संभ्रम ^१ संज्ञा पुं॰ [सं॰ सम्भ्रम]

१. घूमना । चक्कर । फेरा ।

२. उतावली । हड़बड़ी । आतुरता ।

३. घबराहट । व्याकुलता । चकपकाहट ।

४. हलचल । धूम ।

५. सहम । सिटपिटाना ।

६. उत्कंठा । गहरी चाह । शोक । हौसला । उत्साह । उमंग ।

७. पूज्य भाव । आदर । मान । गौरव ।

८. मूल । चूक । गलती ।

९. श्री । शोभा । छबि । सोंदर्य ।

१०. शिव के एक प्रकार के गण ।

११. मोह । भ्रम । भ्रांति (को॰) ।

१२. अबोधता । नादानी । गँवारपन (को॰) ।

संभ्रम ^२ वि॰

१. क्षुब्ध ।

२. इधर उधर घूमता हुआ । जैसे नेत्र [को॰] । यौ॰—संभ्रमज्वलित = उतावली के कारण क्षुब्ध । संभ्रममृत् = व्याकुल उद्विग्न । घबराया हुआ ।

संभ्रम ^३ क्रि॰ वि॰ आतुरता के साथ । उतावलो में । उ॰—(क) सुनि सिसुरुदन परम प्रिय बानी । संभ्रम चलि आईं सब रानी ।— मानस, १ ।१९३ । (ख) सहित सभा संभ्रम उठेउ रबिकुल कमल दिनेसु ।—मानस, २ ।२७३ ।